Robert Mugabe was in armoede opgegroeid, in een gezin van zes kinderen. Zijn vader, een timmerman, liep weg van het gezin toen hij tien jaar oud was, een gebeurtenis die wellicht diepe invloed op hem heeft gehad. Als kind was Mugabe teruggetrokken en onafhankelijk. Hij ging naar een rooms-katholieke missieschool, waar zijn intelligentie tot bloei kwam en de blanke priesters “surrogaat” vaders werden. Hij volgde een lerarenopleiding. Hierna ging hij naar de universiteit voor zwarten in Zuid-Afrika, Zambia en Ghana. Hij studeerde fanatiek politicologie en werd een overtuigd Marxist, maar ging zich pas in 1960 actief met politiek bezighouden, toen hij al zes en dertig was.
Hij bracht elf jaar door in de gevangenis voor zijn gewapende strijd tegen het blanke regiem van Ian Smith in Rhodesië (thans Republiek Zimbabwe). In de gevangenis studeerde hij rechten en economie via schriftelijke cursussen en behaalde aan de Universiteit van Londen drie graden, naast de drie die hij al bezat. Mugabe was de leider van de guerrillabeweging Zanu-Zanla (Zimbabwe African National Liberation Army), die strijd leverde om het blanke regiem van Ian Smith (Engeland) te verdrijven.
Vanaf 1964 was het onrustig in Rhodesië en er ontstond een burgeroorlog tussen de (blanke) regering en de zwarte strijders die tot 1979 zou duren. Bij de verkiezingen in 1980 behaalde Mugabe een overweldigende meerderheid en thans is hij een van de langstzittende president van Afrika. Hij is al langer dan 30 jaar als staatshoofd aan de macht en is 90 jaar oud. Begonnen als een gematigd socialist met een verzoenend gebaar naar allen, ontpopte hij zich steeds meer als een dictator, die met behulp van intimidatie, terreur en het grif uitdelen van overheidsgunsten (patronage) de macht vasthoudt. Mugabe, zijn familie en belangrijke leden van zijn politieke club zijn een elitegroep, bezitten de absolute macht, zijn boven de wet verheven en hun leefwijze is een van de rijkste wereldburgers. Ze gaven zichzelf torenhoge salarissen en groteske toelagen en gebruiken hun politieke posities om lucratieve overheidscontracten in de wacht te slepen en bedrijven over te nemen.
De rijkdom van Rhodesië was in handen van de blanke boeren die grote landbouwbedrijven bezaten. De algehele voedselproductie en export was in handen van de blanke boeren. Vanaf 2000 begon Mugabe op grote schaal – met geweld – het land van tot het laatst overgebleven blanke boer te onteigenen en te herverdelen om zijn steun onder de bevolking te vergroten. Dit land en de landbouwbedrijven kwamen echter niet in handen van de vele landloze boeren, maar in de handen van trouwe aanhangers van Mugabe en oud-guerrillastrijders.
Door onkundig gebruik en een slechte organisatie daalden de oogstopbrengsten in enkele maanden scherp. Ooit nog de graanschuur van Afrika, is het sinds begin 21ste eeuw een land in ernstig economisch verval, met een ongekende hyperinflatie. Een groot deel van de bevolking is anno 2015 werkloos en lijdt honger. Geld voor voedselimporten, behalve voor de elite rond de steeds meer omstreden leider Mugabe, is er niet. Veel Zimbabwanen, bijkans twee miljoen, zijn inmiddels vanwege de armoede, honger en hoge werkloosheid gevlucht naar buurlanden als Zuid-Afrika om nog enige bestaanszekerheid te kunnen opbouwen.
Genocide
Zoals alle Afrikaanse landen, op twee na, is Zimbabwe etnisch verdeeld. De Shona’s die tachtig procent van de bevolking uitmaken en de Ndebeles die twintig procent van de bevolking uitmaken met eigen taal en cultuur. Ze hebben ook een lange geschiedenis van vijandigheid. In 1982 werd de Vijfde Brigade opgericht door Mugabe. De leden van deze brigade kwamen van de ex-Zanla troepen en werden getraind door Noord-Koreaanse (communisten) militairen. De Vijfde Brigade heeft tot 1985 20.000 Ndebeles in opdracht van Mugabe vermoord. De laatste slachting was in Matabeleland waar de soldaten aan het plunderen, brandstichten, verkrachten en moorden sloegen. Deze moorden zijn nu erkend als genocide.
De Anglicaanse, Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu heeft de mensenrechtenschendingen in Zimbabwe bekritiseerd en heeft Robert Mugabe een karikatuur van een Afrikaanse dictator genoemd.
Leendert Doerga