Het is vandaag precies 27 jaar geleden dat onze grondwet in een referendum werd aangenomen. Er was op 30 september 1987 een breed draagvlak voor de nieuwe grondwet. Een overgrote meerderheid van de bevolking stemde voor de nieuwe grondwet. De bevolking stemde toen niet zozeer voor de grondwet, maar eerder tegen het militair bewind van toen. De grondwet die volgens het toenmalige Front van alle kanten ‘rammelde’, zou bij verkiezingswinst worden gewijzigd. Men wou geen ‘sterke’ president met executieve bevoegdheden. Het Militair Gezag opteerde voor een direct gekozen executieve president, maar het Front was daartegen. Dus werd de president door De Nationale Assemblée gekozen of indien nodig in de Verenigde Volksvergadering.
Door de jaren is er flink gescholden op onze moederwet. “Dat ding deugt niet.” Toen Ramsewak Shankar op 25 januari 1988 aantrad als eerste president ‘nieuwe stijl’, was het even wennen voor de nieuwe machthebbers. De burger kon het toen niks schelen. Die had wel wat anders aan zijn hoofd.
Toen echter in december 1990 de militairen opnieuw naar de macht grepen, werd men echt wakker. Zeker toen het Militair Gezag zei dat dit was gedaan ingevolge haar grondwettelijke taak als de voorhoede van het volk van Suriname. Na de verkiezingen van 1991 liet het inmiddels opgerichte Nieuw Front er geen gras overgroeien en zorgde ze voor een wijziging van de grondwet. Bij die wijzigingen werd slechts de positie van het Nationaal Leger aangepast. Het politieke systeem werd niet gewijzigd. De Nieuw Front-regering zei dat op een ander moment zou worden nagegaan wat nog gewijzigd moest worden.
Dat moment kwam echter nooit, hoewel het Nieuw Front vaker in de positie was om de grondwet te wijzigen. Integendeel bleef men zeggen dat de grondwet ‘rammelt’ en niet compleet is. Vooral tijdens het Wijdenbosch-tijdperk had het Nieuw Front kritiek op de grondwet. President Jules Wijdenbosch overtreedt de grondwet en misbruikt zijn macht, werd toen gezegd. Toen Wijdenbosch vervroegd aftrad, werd tijdens de daarop volgende verkiezingscampagne door het Nieuw Front geroepen dat de grondwet bij winst direct zou worden gewijzigd. De macht van de president moest worden ingeperkt. Er lag al een conceptgrondwet klaar, werd gezegd. Maar toen men eenmaal aan de macht was, kwam van een grondwetswijziging niks terecht.
Ook de Mega Combinatie, met de NDP in de voorhoede, sprak de wens uit dat de grondwet zou worden gewijzigd. Dit werd niet alleen tijdens de verkiezingscampagnes van 2010 geroepen, maar de Mega Combinatie nam dit zelfs in haar verkiezingsprogramma op. Zo zouden de president en vicepresident rechtstreeks worden gekozen en wel voor maximaal twee termijnen aaneengesloten. Zelfs het kiesstelsel zou volgens het verkiezingsprogramma van de Mega Combinatie worden aangepakt. Allemaal mooi, maar een officieel eindverslag van de door de president ingestelde grondwetscommissie hebben we nooit gezien.
27 jaar na de aanname van de grondwet van de Republiek Suriname kunnen we misschien zeggen dat onze moederwet zo slecht misschien nog niet is. We leven er al 27 jaar mee, we hebben altijd verkiezingen gehad, de regering, het parlement en de rechterlijke macht functioneren. Misschien met ups en downs, maar goed nothing is perfect. Tijdens de komende verkiezingen zullen we natuurlijk weer allerlei beloftes horen over een wijziging van ons kiesstelsel en onze grondwet. Maar we zullen het voorlopig hiermee moeten doen. We weten inmiddels wel beter.