Twee jaar lang was er uitstel en vorige week op de valreep nog een keer. Maar morgen is het toch zover: dan kiezen de Congolezen een nieuwe president.
Voor het Afrikaanse land is dat een historische gebeurtenis. Voor het eerst sinds de onafhankelijkheid van België, in 1960, moet de macht democratisch worden overgedragen.
De huidige president van Congo, de 47-jarige Joseph Kabila, zit 17 jaar lang stevig in het zadel. Hij volgde in 2001 zijn vader op en voert sindsdien een corrupt en repressief beleid.
Zelf staat Kabila morgen niet op het stembiljet. Na veel internationale druk, vooral van Afrikaanse buurlanden, schoof hij partijgenoot Emmanuel Shadary naar voren. “Maar verandering gaat die niet brengen,” zegt Congo-expert Nadia Nsayi: “Als Shadary wint, wint Kabila.”
Dat is wat veel Congolezen niet willen. Mede door het wanbeleid van de huidige president is Congo nog steeds één van de armste landen van Afrika, ondanks een enorme rijkdom aan grondstoffen als goud, coltan en uranium. Ook woedt in het oosten van het land al jaren een gewelddadige strijd tussen verschillende bevolkingsgroepen.
Jarenlang uitstel
Dat geweld was voor de regering van Kabila één van de redenen om de verkiezingen, die volgens de grondwet al in 2016 hadden moeten plaatsvinden, twee jaar lang uit te stellen. Maar eigenlijk is het een smoes, zegt Nsayi: “Het uitstel is een manier van Kabila om zo lang mogelijk aan de macht te blijven. Vooral nu hij doorheeft dat zijn opvolger onder Congolezen niet zo populair is.”
Ook vorige week werd op het laatste moment uitstel aangekondigd. De verkiezingen, eigenlijk gepland voor 23 december, werden toen doorgeschoven, nadat bij een mysterieuze brand 5 miljoen stembiljetten in vlammen opgingen. Tegenstanders van Kabila vermoeden dat zijn mensen er iets mee te maken hebben.
Logistieke mega-operatie
Hoe dan ook is het organiseren van verkiezingen in een land zo groot als West-Europa een logistieke mega-operatie. De kosten bedragen naar schatting 1,3 miljard dollar: op een totale begroting van slechts 7 miljard dollar. Financiële hulp van de internationale gemeenschap sloeg de regering af.
Een extra moeilijkheid is dat dit jaar niet op papier, maar elektronisch wordt gestemd. Al maanden wordt gewerkt om zo’n 100.000 stemcomputers te verspreiden, ook naar onherbergzame regio’s zonder asfaltwegen en soms zelfs zonder elektriciteit. “Ik heb foto’s gezien waarop die machines zelfs met de fiets worden vervoerd,” zegt Nsayi. Maar zelfs al raken de computers op tijd verspreid, dan nog zijn veel Congolezen erop tegen.
De kiescommissie in het land werd door Kabila zelf aangesteld en slechts enkele van de 21 presidentskandidaten hadden voldoende geld om een geloofwaardige campagne te voeren.
Daarnaast besliste de regering eerder deze week dat Congolezen in drie regio’s niet mogen stemmen, uit vrees voor geweld of een ebola-uitbraak. Hen wordt in maart een stembusgang beloofd, terwijl de regering in januari al de nieuwe president wil aanstellen.
NOS
Bewerkt door redactie