Bijna een jaar na de geruchtmakende moord op gemeenteraadslid Marielle Franco en haar chauffeur, heeft de Braziliaanse politie in Rio de Janeiro twee verdachten opgepakt. Het gaat om oud-politiemannen; de een zou de schutter zijn, de ander was volgens justitie de chauffeur van de auto van waaruit werd geschoten. De arrestaties lijken een doorbraak in de zaak waarin al bijna een jaar lang nauwelijks vooruitgang zat.
Op 14 maart 2018 werden de linkse politica Marielle Franco en haar chauffeur Anderson Gomes doodgeschoten. De moord maakte veel los: duizenden Brazilianen gingen de straat op om te protesteren.
Een van de verdachten, een oud-sergeant van de politie, werd ooit onderscheiden voor zijn inzet. Hij raakte tien jaar geleden gewond bij een aanslag en verloor een been. Hij zou de schutter zijn geweest in de zaak-Franco. De andere verdachte was ook politieman, maar werd ontslagen.
Icoon van links
Marielle Franco, in BraziliĆ« vooral bekend onder haar voornaam, was een icoon van links in Rio. De zwarte, openlijk biseksuele alleenstaande moeder was geboren en getogen in een van de favela’s van de stad. Ze wierp zich op als voorvechtster van zwarte vrouwen en favelabewoners.
Marielle had ook regelmatig kritiek op het harde optreden van de Braziliaanse politie in de sloppenwijken van de grote steden. In 2017 werd ze gemeenteraadslid voor de socialistische partij PSOL.
Al vrij snel na de moord kwamen de beruchte milities van Rio in beeld. Die ‘milĆcias’ van al dan niet actieve politiemensen, militairen en brandweerlieden zijn berucht in de stad. Ze maken in veel arme wijken de dienst uit en zijn vaak zeer gewelddadig.
Oorspronkelijk werden ze opgericht om de misdaad te bestrijden. Maar de ordebewaarders van weleer groeiden uit tot criminele organisaties met ongekende macht, vaak gesteund door lokale politici.
Misdaadkantoor
ĆĆ©n zo’n militie is het ‘EscritĆ³rio do Crime’ (‘Misdaadkantoor’), in het westen van Rio de Janeiro. Eerder dit jaar werden leden van die militie opgepakt in verband met de illegale verkoop van gemeentegrond. Maar justitie suggereerde destijds dat deze organisatie ook achter de moord op Marielle zit.
Of de twee verdachten die nu zijn aangehouden ook lid waren van het ‘Misdaadkantoor’ is onduidelijk. “Dit is pas de eerste fase van ons onderzoek”, liet hoofdonderzoeker Giniton Lages weten na de arrestaties. “We zijn nog lang niet klaar”.
Zo is onduidelijk of de twee in opdracht handelden van iemand anders, en wie dat dan zou zijn. Wel spreken de onderzoekers al van een ‘haatmoord’: de hoofdverdachte zou een grote afkeer hebben gehad van Marielle en haar politieke ideologie.
Polarisatie
De moord op de linkse Marielle kwam op een moment van grote politieke polarisatie in Braziliƫ. Vorig jaar won de rechts-populistische Jair Bolsonaro de verkiezingen en op 1 januari trad hij aan als president.
Saillant detail is dat de hoofdverdachte een buurman was van de president: de vermoedelijke schutter woonde in hetzelfde appartementencomplex als Bolsonaro. Een van de zonen van Bolsonaro, Carlos, had ooit verkering met de dochter van de hoofdverdachte. Dat zegt natuurlijk niets, maar feit is dat veel Braziliaanse media die toevalligheid gebruiken om beschuldigingen tegen een andere zoon van Bolsonaro, FlƔvio, te herhalen.
FlĆ”vio Bolsonaro is sinds kort senator in de Braziliaanse hoofdstad Brasilia, maar hij was jarenlang lid van het parlement van de deelstaat Rio de Janeiro. Een naaste medewerker van FlĆ”vio uit die tijd kwam in opspraak vanwege verdachte geldstromen. Diezelfde medewerker zou bevriend zijn met een van de leiders van het ‘Misdaadkantoor’, de militie die wordt genoemd in het onderzoek naar de moord op Marielle.
De moeder en de echtgenote van die militieleider werkten tot eind vorig jaar voor FlƔvio Bolsonaro. De zoon van de president zegt dat zijn medewerker de vrouwen heeft aangenomen en dat hij niet op de hoogte was van hun achtergrond.
NOS