Amsterdam wil als eerste gemeente in Nederland excuses aanbieden voor het slavernijverleden. Zeven partijen, die samen 31 van de 45 zetels hebben in de Amsterdamse gemeenteraad, dienen maandag een initiatiefvoorstel in voor formele excuses op 1 juli 2020, tijdens Keti Koti, de herdenking van de afschaffing van slavernij, aldus de Nederlandse krant Het Parool vandaag.
Amsterdam gebruikt de tijd tot 1 juli 2020 voor wetenschappelijk onderzoek naar de exacte rol van de gemeente Amsterdam in de slavernijgeschiedenis. “Als je excuses maakt, moet je wel weten waarvoor precies,” zegt wethouder Rutger Groot Wassink (GroenLinks).
Volgens Mourad Taimounti, fractievoorzitter van Denk, de partij die het voortouw nam, is het niet de vraag óf Amsterdam excuses gaat maken, maar hoogstens waarvoor.
Excuses voor het slavernijverleden liggen gevoelig en zijn dan ook nooit volmondig gedaan in Nederland. In 2018 deed burgemeester Aboutaleb van Rotterdam een oproep tot nationale excuses, maar Nederland kwam niet verder dan de ‘diepe spijt, neigend naar berouw,’ die toenmalig minister Van Boxtel uitsprak in 2001. In het buitenland hebben steden en landen wel al excuses aangeboden.
Volgens de initiatiefnemers heeft de stad flink geprofiteerd van de slavenhandel. “Amsterdam was facilitator van slavernij,” aldus Taimounti. De gemeente was voor een derde eigenaar van de Sociëteit van Suriname, die de slavenhandel opzette. De gemeente besliste mee en de bestuurders, onder wie burgemeesters, waren op de hoogte van de slavenhandel, zegt de Leidse historicus Karwan Fatah-Black, die onderzoek deed naar de Sociëteit van Suriname. Hij vindt dat Amsterdam alle reden heeft om excuses aan te bieden. “De gemeente heeft een prominente rol gespeeld in het slavernijverleden.”
De excuses worden aangeboden aan ‘alle mensen en nazaten die last hebben gehad van de slavernij,’ zegt Taimounti. Hiermee wordt niet alleen de slavernij in Suriname bedoeld, maar ook die in de andere voormalige koloniën. “De effecten op mensen zijn nog altijd voelbaar en uiten zich bijvoorbeeld in achtergestelde posities,” aldus Taimounti.
Verbinding
De excuses vormen een begin, vinden de zeven partijen. “Wij hopen dat die leiden tot verbinding, dat we als stad naar elkaar toegroeien,” aldus Don Ceder (ChristenUnie).
Groot Wassink wil de juridische gevolgen in kaart brengen. Angst voor claims, hebben de initiatiefnemers niet. “Het gaat de nabestaanden om erkenning,” zegt Taimounti. “Het vervolg moet zijn dat het slavernijverleden ruim aandacht krijgt in schoolboeken of in een nieuw museum.”