In de Amerikaanse Senaat is de impeachment- of afzettingszaak tegen president Trump van start gegaan. De Democratische meerderheid in het Huis van Afgevaardigden oordeelde vorige maand dat Trump zich schuldig heeft gemaakt aan machtsmisbruik en het tegenwerken van het Congres. Hij zou daarom moeten worden afgezet.
De kans dat het Huis zijn zin krijgt, is erg klein. Voor het afzetten van de president is een twee derde meerderheid in de Senaat nodig, maar de Republikeinen hebben daar 53 van de 100 zetels.
Toch is het voor Trump pijnlijk dat het zo ver gekomen is. Slechts drie keer eerder werd een impeachment-zaak tegen een Amerikaanse president gestart: in 1868 tegen Andrew Johnson, in 1974 tegen de Republikein Richard Nixon en in 1998 tegen de Democratische president Clinton. Johnson en Clinton konden aanblijven, Nixon trad af voordat de zaak bij de Senaat kwam.
Oekraïne
Het startpunt van de zaak tegen Trump was de melding van een klokkenluider, vorig jaar. Hij zei dat Trump in een telefoongesprek met de Oekraïense president Zelensky druk op de Oekraïner had uitgeoefend om een corruptieonderzoek in te stellen naar de Democratische presidentskandidaat Joe Biden. Bidens zoon Hunter had een bijzonder goed betaalde bijbaan bij een Oekraïens bedrijf.
Als Oekraïne geen onderzoek zou beginnen, zou het land militaire steun mislopen die het Amerikaanse Congres al had toegezegd. Volgens de Democraten misbruikte Trump daarmee zijn macht als president voor privédoeleinden. Biden is mogelijk zijn tegenstander bij de presidentsverkiezingen in november. Met de start van een corruptieonderzoek in Oekraïne zouden de kansen van Biden in rook opgaan.
Trump bestrijdt de beschuldigingen. Het Witte Huis noemde de stemming in het Huis van Afgevaardigden “een van de schandelijkste politieke momenten in de geschiedenis van onze natie”.
Nieuwe getuigen, nieuw bewijs
Het is een vurige wens van de Democraten om bij de behandeling van de zaak in de Senaat nieuwe getuigen op te roepen en nieuw bewijs aan het dossier toe te voegen. De belangrijkste nieuwe getuige zou John Bolton moeten zijn, die toen de zaak in Oekraïne speelde nog de Nationale Veiligheidsadviseur was.
Toen hij nog in functie was, verbood het Witte Huis Bolton om aan het onderzoek van het Huis van Afgevaardigden mee te werken. In september nam hij ontslag of werd hij ontslagen. Vorige week zei hij dat hij in de Senaat als getuige wil optreden.
Woede
Senaatsvoorzitter Mitch McConnell, een Republikein, wil daar voorlopig niets van weten. In de procedure die hij heeft opgesteld is voorlopig geen plaats voor nieuwe getuigenverhoren. De Republikeinen wijzen erop dat ook bij de afzettingsprocedure tegen Clinton in de Senaat voor de start geen nieuwe getuigen werden opgeroepen.
De Democraten zijn daar woedend over. “Het is een nationale schande,” zei de Democratische senator Chuck Schumer.
Voorlopig ziet het er niet naar uit dat de Democraten hun zin krijgen. Als de 45 Democratische en twee onafhankelijke senatoren nieuwe getuigenverhoren willen afdwingen, moeten zeker vier Republikeinen met hen mee stemmen.
Bij een impeachment functioneert de Senaat als rechtbank. De voorzitter van het Hooggerechtshof is voorzitter, de honderd senatoren vormen de jury. In de zaak tegen Trump treden zeven Democraten uit het Huis van Afgevaardigden op als aanklager, advocaten van Trump vormen de verdediging.
McConnell wil de zaak zo snel mogelijk afronden. Hij heeft een strak tijdschema opgesteld. De aanklagers en de verdediging krijgen in eerste instantie ieder twee zittingsdagen van twaalf uur om hun standpunten naar voren te brengen.
Daarna krijgen de senatoren zestien uur de tijd om vragen te stellen, zowel aan de aanklagers als aan de verdediging. Vervolgens volgen er vier uur om met elkaar in debat te gaan. Pas daarna volgt een stemming over de vraag of er nieuwe getuigen moeten worden opgeroepen.
NOS