Joe Biden neemt het op 3 november op tegen zijn Republikeinse tegenstander Donald Trump. Met zijn 36 jaar als senator en twee termijnen als vicepresident onder Barack Obama, brengt de 77-jarige politicus veel ervaring mee. Wie is Joe Biden, en wat ging vooraf aan zijn kandidatuur?
Joseph Biden werd geboren op 20 november 1942 in het mijnwerkersstadje Scranton in de staat Pennsylvania. Zijn vader maakte boilers schoon om de kost te verdienen en begon later met het verkopen van tweedehands auto’s.
De jonge Joe zag hoe hard zijn vader moest werken om het gezin te onderhouden en wilde het anders aanpakken. Hij deed eerst een kunstopleiding aan de universiteit van Delaware en behaalde een paar jaar later zijn diploma rechten aan de universiteit van Syracuse.
Zijn schooltijd was moeilijk, vertelde hij later. Biden stotterde en was daardoor een gewild doelwit voor pestkoppen. Hij kwam vaak lastig uit zijn woorden, maar dat weerhield hem er niet van de advocatuur in te gaan.
Na vier jaar te hebben gewerkt als advocaat, ging Biden de politiek in. Hij begon als gemeenteraadslid in de stad New Castle in Delaware. Nog geen twee jaar later werd hij verrassend verkozen tot senator voor die staat. Hij was dertig jaar oud, een van de jongste senatoren ooit.
Senatorschap begin van persoonlijke tragedies
Bidens toetreding tot de Senaat had een feestelijke gebeurtenis moeten zijn, maar werd een van de grootste tragedies uit zijn leven. Kort voor zijn eedaflegging kwamen zijn echtgenote Neilia en hun dertien maanden oude dochtertje Naomi om het leven bij een auto-ongeluk. Zijn beide zoons, Beau en Hunter, raakten zwaargewond.
Biden vertrok onmiddellijk uit Washington om bij zijn zoons te zijn. Naast hun bedden in het ziekenhuis werd hij – bij hoge uitzondering – alsnog ingezworen als senator.
Er kwam door het auto-ongeluk in één klap een grote last op de schouders van Biden terecht. Hij moest als alleenstaande vader voor zijn zoons zorgen en ondertussen zijn drukke politieke ambt bekleden. Hij weigerde in tegenstelling tot vrijwel alle senatoren te verhuizen naar Washington en besloot in plaats daarvan dagelijks op en neer te reizen met de trein. Dit leverde hem de bijnaam ‘Amtrak Joe’ op, een verwijzing naar de naam van de Amerikaanse spoorwegen.
Biden trouwde in 1977 opnieuw, met onderwijzer Jill Jacobs. Met haar kreeg hij een dochter, Ashley.
Uiteindelijk zat Biden tot 2009 in de Senaat voor Delaware. Hij maakte naam als een gematigde politicus, die bereid was te onderhandelen met de tegenpartij. Zijn betrokkenheid bij de totstandkoming van een misdaadwet uit 1994, waarvan de gevolgen minderheden onevenredig hard troffen, geldt nu als omstreden.
Van rechterhand naar het hoofd van de tafel?
Biden wil al langer president van de Verenigde Staten worden. Dat probeerde hij in 1988 voor het eerst. Dat mislukte, nadat bleek dat hij delen van een toespraak had geplagieerd.
In 2008 probeerde hij het opnieuw, maar verloor hij tijdens de voorverkiezingen van de veel jongere Barack Obama. Die koos Biden wel als zijn running mate, ter compensatie van zijn eigen gebrek aan ervaring. Ze wonnen de verkiezingen en Biden werd vicepresident.
Hij was een zichtbare en invloedrijke vicepresident – niet altijd een gegeven – die zich vooral bezighield met economisch herstel na de crisis van 2008 en lastige buitenlanddossiers, zoals de situatie in het Midden-Oosten.
Na twee termijnen te hebben gediend onder Obama, wilde Biden in 2016 opnieuw zelf een gooi doen naar het hoogste ambt. Dat plan werd doorkruist door de dood van zijn 46-jarige zoon Beau, die overleed aan een hersentumor in 2015.
Schandalen en flapuit
Tijdens zijn lange politieke carrière bleef Biden niet helemaal vrij van schandalen en ophef. Die hadden vooral te maken met zijn imago als flapuit.
Hij maakt regelmatig pijnlijke verbale uitglijders, zoals toen hij Obama omschreef als de “eerste mainstream zwarte Amerikaan die welbespraakt, slim, goed verzorgd en knap is” of jonge ouders in 2019 aanraadde de “platenspeler” ’s nachts aan te laten staan om taalontwikkeling te stimuleren bij hun baby’s.
Ook speelt zijn spraakstoornis hem soms parten tijdens publieke optredens, waardoor hij lastig uit zijn woorden komt.
Bidens hoge leeftijd en zijn zwakheden als spreker werden tijdens de campagne aangegrepen door zijn tegenstanders, die hem afschilderen als seniel. Trump gaf hem de bijnaam ‘Sleepy Joe’.
Oudste president ooit ingezworen
Mocht Biden op 3 november de verkiezingen winnen, dan staat hem een lange rij uitdagingen te wachten. De coronacrisis heeft zwaar huisgehouden in de Amerikaanse maatschappij en economie, en de betrekkingen met bondgenoten – zoals de Europese Unie en de NAVO-landen – zijn onder Trumps regering onder het vriespunt beland.
Als hij wint zal Biden met zijn 78 jaar de oudste Amerikaanse president zijn die ooit is ingezworen. Dat record staat nu op naam van president Trump (zeventig jaar aan het begin van zijn eerste termijn).
NU.nl