De chaotische evacuatie uit Afghanistan heeft deze week twee Nederlandse ministers doen aftreden. Donderdag nam Sigrid Kaag (D66) ontslag als minister van Buitenlandse Zaken en vrijdag zette Ank Bijleveld (CDA) een stap terug als minister van Defensie. De ontslagnemende regering van premier Mark Rutte (VVD) valt zo als los zand uit elkaar.
In een korte verklaring erkende de christendemocratische politica Bijleveld vrijdag dat ze liever had willen aanblijven. Ze wilde ‘de taak afmaken’, waarmee ze voornamelijk doelde op nieuwe pogingen om mensen uit Afghanistan naar Nederland te evacueren. Donderdag had het parlement een motie van afkeuring tegen haar en buitenlandminister Kaag ingediend. De links-liberale Kaag nam daarop ontslag, Bijleveld bleef.
Binnen haar eigen partij ontstond meteen discussie over die beslissing. Via sociale media spraken diverse leden hun onbegrip uit. Na overleg met de partijleiding kondigde Bijleveld vrijdag alsnog aan ook af te treden.
Moeizame regeringsvorming
Het snelle ontslag van Kaag, fractieleider bij D66, kwam onverwachts voor de coalitiepartijen. Het is de vraag wat dit zal betekenen voor de formatiegesprekken, die nu al een halfjaar aanslepen in Nederland. Dit weekend ontvangt informateur Johan Remkes de top van de regeringspartijen, op ChristenUnie na, in Hilversum achter gesloten deuren. Ook Kaag zal daarbij aanwezig zijn.
Het geloof in een akkoord is vrijwel gering. “Over inhoud hebben ze het de voorbije maanden nog niet eens gehad”, zei NOS-verslaggever Wilco Boom bij Radio 1. Rutte en het CDA zouden absoluut geen regering met vijf partijen willen. Een coalitie van VVD, D66 en CDA met een links blok van PvdA en GroenLinks wordt daardoor uitgesloten. D66 heeft bovendien een veto tegen regeren met de conservatieve ChristenUnie.
Sfeer tussen regeringspartijen is verziekt
Door het debacle in Afghanistan is de sfeer tussen de regeringspartijen VVD en D66, oftewel Rutte en Kaag, verziekt. Dit weekend lijkt de opdracht vooral te bestaan uit het herstellen van vertrouwen. Rutte lijkt al te zijn begonnen met een charmeoffensief. Hij noemde haar vertrek ‘verschrikkelijk’ en “een groot verlies voor Nederland”.
Hoe dit zal aflopen, valt niet te voorspellen. Er zou nog gezocht worden naar een formule met een minderheidsregering. Om nieuwe verkiezingen te vermijden, wordt zelfs gedacht aan een zakenkabinet, een regering van experten dus.
Nieuwsblad