Suriname maakt moeilijke tijden mee. Dit zijn tijden voor de test van goed leiderschap en de kracht van de Surinaamse democratie. De arrestatie van de leiders van de straatprotesten afgelopen week was een inbreuk op de democratische rechten. Er is geen enkele politieke rechtvaardiging hiervoor. Misschien is er een juridische rechtvaardiging: de mensen hebben geen vergunning aangevraagd. Maar in de afweging tussen juridische en politieke argumenten, wegen de politieke argumenten zwaarder. Een arrestatie werkt contraproductief. Het vergroot de sociale spanningen in plaats van ze te verminderen. En dat is precies wat sommige mensen met deze protesten willen bereiken. Het zou erg dom zijn om in die val te trappen. Laat iedereen demonstreren. Als ze geen vergunning hebben, wees als politie toch voorbereid op hoe je de zaak in goede banen kunt leiden.
Ik ben het niet vaak eens met de columnisten van De Ware Tijd, maar afgelopen week gaf Ivan Cairo een analyse waar ik het in grote delen mee eens was. Iedereen heeft een verantwoordelijkheid om de zaken in Suriname niet te laten escaleren naar geweld: de regering, de actievoerders, de oppositie. Je kunt het met elkaar oneens zijn, maar een aantal basiszaken verbinden alle Surinamers, zoals het recht op demonstratie en het recht op vrijheid van meningsuiting.
Democratie moet je leren. Demonstreren is democratie. Ook demonstreren moet je leren. Als je honderd mensen op de been brengt, dan kun je als organisatie de zaak gemakkelijk in de hand houden. Als je een paar duizend mensen op de been brengt en bovendien nog eens hun emoties manipuleert, dan moet je wel een goede ordedienst hebben om te voorkomen dat die boze mensen gewelddadig worden. Want als de zaak ontspoort, dan ligt de verantwoordelijkheid bij de organisatie.
Wat is nu het doel van alle demonstraties en protesten? In het begin leek het erop dat het ging om de benzineprijzen en armoede. Maar nu zijn alle maskers gevallen. Het is meer dan ooit duidelijk dat het doel van de protesten is om een regering van VHP, NPS, PL en ABOP aan de macht te brengen. Het gaat niet om een nieuwe politieke beweging die af wil van de oude orde van politici. Er is geen nieuw politiek programma. Er zijn niet eens nieuwe politieke leiders. Het is gewoon een manier om via ondemocratische middelen een regeringswisseling tot stand te brengen. Somo de eerlijke, Ronny de rechtschapene, Gregory de schone en Chan de oprechte moeten het straks overnemen. Zij vormen de E-4-combinatie, de Eerlijke Vier.
Ik blijf me verbazen over wat er gebeurd is met C-47, die ooit een progressieve vakcentrale was en nu het vuile werk opknapt voor de oude politiek.
Democratie moet je leren. De grondwet heeft regels opgesteld voor een regeringswisseling. Die regels zijn niet bedoeld voor de NDP-regering, maar voor alle regeringen. De regel is dat een regering via verkiezingen aan de macht komt en op twee manieren haar mandaat moet teruggeven: als haar termijn is afgelopen of als ze haar meerderheid in het parlement heeft verloren. De nieuwe regel die de E-4-combinatie en de demonstranten willen laten gelden, is dat een regering met een meerderheid in het parlement toch moet opstappen vanwege de demonstraties.
In het komende debat in De Nationale Assemblee (DNA) gaat de oppositie dit voorstel doen. Dat voorstel moet je natuurlijk in het wetsvoorstel vastleggen. Ik vraag me af hoe de oppositie die wet gaat aankleden. Je moet het aantal demonstranten noemen dat doorslaggevend zal zijn bij demonstraties. Suriname telt 500.000 inwoners. Moet het om minimaal 200 demonstranten gaan, of 2.000 of 20.000 of de helft van de kiesgerechtigde bevolking? Welk aantal moet bepalend zijn? Is één demonstratie voldoende of moet het om aanhoudende demonstraties gaan. Wat is aanhoudend: twee dagen, een week, een maand? Tellen buitenlanders die in de demonstraties lopen ook mee? Hoe maak je het onderscheid? Wie moet de telling verrichten? De Kiesraad? Mogen buitenlandse waarnemers meekijken. Ik ben benieuwd hoe de oppositie deze vragen gaat beantwoorden in het komende debat.
De vakbeweging gaat massademonstraties organiseren de komende dagen met het politieke doel om een nieuwe regering aan de macht te helpen. Somo de eerlijke heeft zijn bijeenkomst in Nickerie georganiseerd. Chan de oprechte gaat een massabijeenkomst organiseren op 20 mei aanstaande. Gregory de schone gaat bijeenkomsten voorbereiden met de structuren van de NPS.
Ik ben buitengewoon positief over deze zaken. De verkiezingen zijn pas in 2020 en in 2017 heb je al verkiezingsbijeenkomsten waar politici gaan uitleggen waarom je in 2020 op hen moet stemmen. De verkiezingskoorts is al vroeg uitgebroken. Nederland kan iets leren van Suriname. Je hoeft niet drie maanden voor de verkiezingen te beginnen met je verkiezingscampagne. Je kunt drie jaar van tevoren al beginnen. Dat is de ware democratische geest. Dat is de beste uiting van een intense betrokkenheid van de bevolking bij de politiek. Welk land doet Suriname dit na?
Hofwijks, Neus en de vakbeweging zeggen allen dat ze vreedzame demonstraties willen organiseren en binnen de democratische spelregels willen opereren. Waarom moeten we twijfelen aan hun oprechtheid? De democratische spelregels zeggen dat je de regering in 2020 naar huis kunt sturen via verkiezingen. De vreedzame demonstratie moet je daarom beschouwen als een verkiezingsbijeenkomst, een uiting van de verkiezingskoorts die al vroeg is begonnen. Het zijn bijeenkomsten voor een nieuwe regering. Dus mag je van de leiders die schreeuwen om een nieuwe regering vragen: “Op welke politieke partij moeten we stemmen? De E-4-combinatie? Op welke plek gaan Hofwijks, Neus en Berenstein staan op die lijst?” Eerlijkheid gebiedt dat je deze informatie openbaar maakt.
Waar gaat het in de politiek om? Om analyse, visie en beleid. Een regering komt aan de macht met een analyse, visie en beleid. Als ze aan de macht is, dan moet ze dealen met duizenden problemen, verwachte en onverwachte. Soms moet ze impopulaire maatregelen treffen. Als ze een verkeerd beleid voert en mensen ontevreden zijn, dan moeten die mensen hun parlementariërs ervan overtuigen om tegen de regeringsvoorstellen te stemmen en een motie van wantrouwen in te dienen, zodat de regering ten val komt. Soms wordt jouw beleid bewust tegengewerkt en gesaboteerd. Ook daarmee moet je leren dealen als regering. Dat is deel van je taak.
Aan het einde van je regeringsperiode gaat het volk bij nieuwe verkiezingen een oordeel vellen over je analyse, visie en beleid. Politiek bedrijven is een kwestie van “winning the hearts and minds of the people”.
De analyse van de regering, die ik ondersteun, is dat de belangrijkste oorzaak van de huidige situatie is de economische crisis. In 2016 waren de overheidsinkomsten SRD 3,4 miljard en de overheidsuitgaven SRD 4,7 miljard, een tekort van SRD 1,3 miljard. Het centrale probleem is: hoe verhoog je de overheidsinkomsten en verlaag je de overheidsuitgaven, zodat het tekort wordt weggewerkt. Dus, moet de regering komen met economische maatregelen om de toekomst van het land te garanderen.
De analyse van de E-4-combinatie is dat niet de economische crisis het grootste probleem is, maar politiek leiderschap. Daarom hebben ze geen belangstelling om te discussiëren over welke economische maatregelen genomen moeten worden om de overheidsinkomsten te verhogen en de uitgaven te verlagen. Daar gaat het in die analyse niet om. Het gaat om corruptie. Dat tekort van SRD 1,3 miljard is niet ontstaan door de economische crisis, maar omdat mensen het in hun zak hebben gestoken. Je verwacht dat zulke zware beschuldigingen gepaard gaan met bewijsvoering en aangifte bij de politie om de dieven achter de tralies te zetten. Dat dat nog niet gebeurd is, kan twee dingen betekenen: de beschuldigingen zijn vals of men is nog bezig om alle bewijsmaterialen te verzamelen. Ik kan me voorstellen dat dat veel tijd kost, want SRD 1,3 miljard stelen is geen kleinigheid.
Op de verkiezingskaravaan van de komende weken – zo mogen we de demonstraties nu wel noemen vanwege hun politiek doel – en de verkiezingsmanifestatie van de E-4-combinatie in het André Kamperveenstadion zal de tweede analyse gepresenteerd worden. Er is geen economische crisis. Er is een crisis van leiderschap.
Zou het kunnen dat je én een economische crisis én een crisis van leiderschap hebt? Ja. Sterker nog, ik geloof dat de huidige regering een goede job doet om de economische crisis te bestrijden. Ik heb mijn argumenten gegeven in mijn column op Suriname Herald. Maar ik vind dat ze faalt op het gebied van communicatie en educatie en dat is deel van de crisis van leiderschap. Communicatie is educatie! “Winning the hearts and minds of the people” doe je met communicatie en niet als éénrichtingsverkeer, maar als discussie en debat.
Ik zie wel verbeteringen. Minister Van der San maakt een fout door op een begrafenis zijn emoties te vertalen in beleid. Zijn vijanden misbruiken die fout. Nu heeft hij dat gecorrigeerd. Dat is een goede zaak. Daarmee neemt hij de wind uit de zeilen van zijn opponenten.
Ik heb geluisterd naar hoe Gillmore Hoefdraad bij Bakana Tori moeilijke economische vraagstukken in eenvoudige termen uitlegt en vooral hoe hij zijn critici van repliek dient. Dat moet hij vaker doen. Elke maand moet hij een overzicht geven van de nieuwe stand van zaken m.b.t. inkomsten en uitgaven. Elke maand moet hij zijn critici beantwoorden. De kracht van de boodschap zit in de herhaling. Dat is communicatie én educatie.
Wat ik mis in het regeringsbeleid is de vraag: hoe zorg je dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen? Dat zou een centrale insteek moeten zijn van de regering. Kom met maatregelen die de rijken van de samenleving de zwaarste lasten laten dragen. Laat de coalitie dit als centrale agendapunt zetten in DNA.
Het gaat bij de vakbeweging nu niet meer om de economische crisis, maar om de politieke vraag: hoe stuur ik de regering naar huis? Waarom komt C-47 niet met maatregelen die de rijken treffen en de armen ontlasten? Nu heeft ze gekozen om geen discussie te voeren over een eerlijke verdeling van de lasten van de economische crisis, maar de strategie te verleggen naar een politiek doel: de regering ten val brengen via een algemene staking. In die strategie past geen discussie over de vraag hoe de rijken de zwaarste lasten moeten dragen. Want als C-47 dat zou doen, zou haar alliantie met het bedrijfsleven, Somo de eerlijke, Ronnie de rechtschapene, Gregory de schone en Chan de oprechte in problemen komen. Dus ontwijkt een vakorganisatie, die ooit een progressieve vakcentrale was, de centrale vraag over eerlijke verdeling van de economische lasten.
Nu de verkiezingskoorts drie jaar eerder is uitgebroken dan je normaal zou verwachten, vind ik dat de coalitie ook niet mag achterblijven.
Ik zag een artikel van de paarse jongeren van Kwatta o.l.v. DNA-lid Amzad Abdoel met een discussiebijdrage over de huidige situatie. Die bijdrage moet geplaatst worden in het kader van de verkiezingen.
Het moet niet bij ingezonden stukken blijven. Amzad, organiseer een verkiezingsdebat over analyse, visie en beleid en nodig de jongeren van de E-4-combinatie uit. Blijf niet achter. De verkiezingen komen eraan!
Sandew Hira