We wensen elkaar een Switi Wrokoman dey toe. Wie is wrokoman (dus ook de landarbeider), wie niet en wie is wakaman, wie lesi man? Waar zijn de parasieten en luizen op het hoofd van lanti die doorgaans veel verzuimen of veel te weinig presteren, aldus zelfs opzettelijk misleiden, maar luidkeels joelen om hogere lonen? Hoe de meeste wrokomans de Dag van de Arbeid, 01 mei aanstaande, vieren, is niet goed duidelijk. Bij een restaurantje een portie eten naar binnendrukken en doorspoelen met liters bier of borgoe en dan brabbelen over loonsverhogingen? Laten we een beetje tijd nemen om terug te blikken, (wat velen helaas niet graag doen) en vooruit blikken in de nabije, sombere toekomst.
Wie ontkent dat Surinaamse loonpolitiek totaal vastzit in een spiraal van ontwaarding en loonsverhogingen? Dat die funeste spiraal mede in stand gehouden wordt door een aantal machtzuchtige en geldzuchtige vakbondsleiders? Beseffen we niet dat de arbeidsproductiviteit in Suriname bedroevend laag is en dat het met de arbeidsdiscipline slecht gesteld is?
Maar geven we ook toe dat het politieke klimaat en politieke leiderschap allesbehalve inspirerend is? Geven we ook toe dat een aantal verraderlijke vakbondsleiders zich vreselijk heeft verrijkt boven de ruggen van arbeiders en landsdienaren en enige politieke kapitalist worden tot doel hadden? Dat is enkelen zeker gelukt.
In Suriname is er in het verleden hevige strijd geleverd, niet altijd en primair om de belangen van wrokoman. Ik meen dat in de zogenaamde “Revo-periode” wijlen de minister Dankerlui (afkomstig van C-47) ziedend zijn pistool trok tijdens werktijd in zijn werkkamer om zich niet te laten klemrijden of chanteren door een eisende agitator. Bouterse heeft als dictator wijlen Derbij een terrorist genoemd bij de staking bij de Bierbrouwerij. Later had Bouterse die Derby wel heel hard nodig als tegenhanger van C. Daal zoals op de viering Wrokoman Dey van 01 mei 1981 en later in oktober 1982. Mogen we die 01 mei videobeelden ten spoedigste terugzien, waarin de vurige toespraak van Derby. Een verzoek aan deze president graag. Ook aantal toespraken van Ronald Hoogie toen hij het verraad nog niet had gepleegd en nog NPS’er was. Maar gaan we een bloemetje leggen bij het buiten proportionele grote standbeeld van de discutabele, controversiële Derbij in zijn kapitalistisch jasje? Mijns inziens is er geen reden om overdreven verheerlijking van Derby, die ook nog prominente drager was van de etnische ideologie van PNR van Bruma. Wie heeft op zijn geweten C. Daal te hebben verraden door de machthebbers van de dictatuur te ondersteunen?
Laten we bezinnen en toegeven dat zelfs luidspreker Miskin niet gedeugd heeft als minister van Arbeid. Hoe gaan we de greep om te vergaande loonsverhogingen doorbreken, die verhogingen door de lachende supermarktwinkerlier (die tegenwoordig ondernemer wordt genoemd door de machthebbers, naaste dienaren en de zwijgende consumentenbonden) wordt afgeroomd? Suriname wordt gaandeweg te duur en kan niet meer tot lage lonenland worden gerekend althans met de focus op onze concurrentiepositie. Dus het ziet er zeker niet goed uit hoeveel een miljard jaarlijks aan ambtenaren wordt verloond. Nogmaals, we wachten vol ongeduld op de dringende oproepen vanuit de vakbonden en de politiek om verhoging van de arbeidsproductiviteit, meer inzet en discipline benevens het mededragen van beperkte verantwoordelijkheid. Op de politiek rust de morele plicht om een rechtvaardige verdeelsleutel te hanteren bij de bezetting van functies en posten, want wat niet ontkend moet worden is, dat een bepaalde etnische groep liefst alle baantjes wil, meeste topfuncties en alle sportvelden. Ook meer en vooral gepaste kwaliteit bij functiebezetting is noodzakelijk, zonder vriendjespolitiek en partijloyaliteit.
Luzmila Kasanradji