In de vroegere jaren â70-80 uit de kokers van de actieve communistische (linkse) Marxistische bewegingen in Suriname, konden we zo vaak horen/lezen dat men de kloof tussen rijk en arm groter zag worden. Ook al was de mate toen erg gering. Maar nooit durfde men met gedegen onderbouwing of argumentatie aan te geven wat de oorzaak van de groot wordende kloof was.
Om het volk tegen opeenvolgende regeringen op te hitsen, verkondigde men ook dat er sprake was van schrijnende armoede. Was men op stap geweest om de armoede en de verrijking te onderzoeken? Nee. Nooit niet. Men was er slechts op uit om het volk te verdelen door op frustraties en wrok gevoelens van zwakkelingen in te spelen. Het was dus alleen kretologie die snel aansloeg omdat de armoede geplakt werd op de blakaman en de verrijking op de Hindostaan. Zo ontstond een onwaarachtige bevooroordeelde beeldvorming en een gevaarlijke kloof in de samenleving.
Anno heden gaat dat helaas door en bespeelt men (helaas met vrij veel succes) de etnische snaar bij de blakaman die het overwegend nu goed tot heel goed heeft waaronder zelfs vele zeer vermogenden. De landbouw en de handel zouden veel geld opbrengen. De vraag rijst waarom de meeste Afro/blakamans niet in die sectoren zijn gestapt of niet eens een “ons belang verkooptentje” laat staan een supermarkt wilden beginnen of konden draaien maar overwegend kozen voor een baantje bij Lanti.
We hoorden ook duidelijke verschillen in de keus van de ontwikkelingsrichting voor Suriname. De Afro/blakaman politici, een aantal economen en journalisten predikten dat de bauxietsector Suriname naar de nieuwe horizon zou leiden want tot 1980 was bauxiet/aluminium de enige kurk waarop Suriname draaide. Vaak genuanceerd en breeddenkend dat ook de landbouw een eerbaar beroep en brood opleveren met heel hard werken, lukte door de raciale beneveling niet. Nu zijn we heel hard gevallen op ons gezicht. Wie zijn (heel secuur beschouwd) medeschuldig dat onze eens zo dierbare bauxietsector (met Suralco en Billiton) is opgehouden te bestaan?!
Nu horen we weer de kreten als Suralco “de multinational” die ons enorm heeft uitgebuit (mede dankzij onze eigen niet te vergeven blunders en politieke zwakten van onze beleidsmakers). Voor veel arbeiders en ander personeel was het een bijzondere eer en status om eens bij de Suralco of Billiton te werken. Eens waren er ook tientallen zeer kundige blanke Amerikanen werkzaam bij de Suralco. Dat blije eergevoel en die motivatie van het Surinaams bauxietpersoneel, is heel veel sterker geweest vergeleken met de motivatie van het personeel van Staatsolie.
Er is over de bijna 100-jarige bauxietperiode heel veel nostalgie en vele hoogbejaarden e.a. werkzaam bij Suralco/Billiton, zoals ik, zijn er nog in Nederland, of wijlen. We zullen ook de smaakmakers als Wim Smit, Slim Refos, George Bijnoe, Chin Sie Down, Olmtak, Tjon A Sin, Lichtveld,Silos, André Goede. enz beslist niet mogen vergeten en allen die tijdens hun job of daarna zijn overleden.
De bouw van de stuwdam werd in 1964 voltooid. De Suralco kon niet de vele dorpen onder water zetten voor de aanleg van het enorme stuwmeer zonder goedkeuring van de toenmalige regeringen en granman Jozef Daniel Aboikoni. De eerste contractor bij de Suralco voor grondverzetwerken aan de bouw Afobakkaweg en stuwdam, de toelevering van materieel en voor het bekende bustransport “flying arrows”, was Sohansingh.
Ook al heeft de Suralco heel veel aan Suriname verdiend, ze was niet gekomen in Suriname om maar kleine winst te maken. Direct duikt de vraag op welke multinationals in welke sectoren er nu in Suriname opereren? Worden we door die bedrijven niet uitgebuit, ook omdat we niet durven strak te controleren en corrupt zijn? Of gaan we de uitbuiting door de huidige diverse multinationals pas over 20-30 jaar constateren, hekelen een veroordelen? Kan de regering Bouterse een openbare opgaaf doen van het aantal opererende hout- en goudmultinationals, ten spoedigste opdat elke scholier, student en onderwijzer dat ook weet? Laten we het bijna 100-jarig boek “Bauxietsector ” wel op eerlijke grondslag vastleggen, met de ups en downs, de geweldige werksfeer en de namen van zeker 200 meest prominente directies, staf, de smaakmakers en het gewoon technisch personeel bij de Suralco en Billiton.
Al die Surinamers verdienen een groot eerbetoon. Paranam en nog eens Paranam. Wat een dynamische tijd was dat! Maar de Suralco zal de uitgemijnde gebieden wel moeten dichtgooien en alle overige milieuschade moeten compenseren!
We zullen tot in lengte van dagen prediken wie het West-Surinameproject heeft stopgezet. Want de regering NPK 2 zou corrupt zijn, was het doembeeld bij de militairen en hun (s-)linkse adviseurs. Vele NPS-toppers werden opgesloten in cellen en mishandeld. Zoveel onderzoek naar corruptie leverde niks op. Het werd verkondigd als antipropaganda door de Surinaamse pseudo-Cuba marxisten dat de West-Suriname-spoorlijn van ergens naar nergens liep. Maar nee, vooraf was bekend dat de bouw van de spoorlijn het Bakhuysgebergte met bauxietvoorraden zou verbinden met de aan te leggen haven in Apoera.
De bekende Amerikaanse Emkay was de hoofdaannemer die het project “80 km spoorlijn”, die de bouw van een haven en stationsgebouw zeer op tijd opleverde voor een totale aanneemsom van US$ 80 miljoen. Daarna werd alles van West-Suriname uit pure politieke haat stopgezet door de linkse ideologen van het militair bewind. De droomspoorlijn van Bouta en Jozefzoon, vanuit het district Para naar Poelepantje van 29 km, zou gebouwd worden voor circa 30 miljoen euro. Om scholieren, ananas en cassave uit Para te vervoeren per trein naar de stad.
En wie maakten Mariënburg, Bruynzeel en Wageningen kapot? Mariënburg is echt niet om het ontbreken van een onderdeeltje voorgoed gesloten, dat is goed voor de fabeltjeskrant. Niet waar Mr. E. Bruma? Nu is ook de bauxietsector voorbij; nu is het historie. Suriname met Staatsolie en met zoveel hout- en goudbedrijven, lijkt het nauwelijks te kunnen rooien, want de opbrengsten raken op, verdwijnen of verdampen, en men blijft lenen in buitenland. Waar gaat het dan zo mis? Een zeer kwetsbare economie als prooi voor de neokolonisator. Je kan de oorzaak van de politieke en economische instabiliteit en zwakten in Suriname niet aan enige wereldcrisis blijven toeschuiven. Dat is heel belachelijk. Zijn we het erover eens dat er vroeger (1955-1980) veel harder en serieuzer gewerkt werd door de gemiddelde Surinamer, dan nu?
Intussen wordt de kloof tussen arm en rijk elk uur groter omdat we een vrijgevochten boel hebben in onze economie en er totaal geen controle is op vele essentiële zaken waaronder op opbrengsten, naleving van wetten en wegsluis van deviezen, goud en hout. Door de duurte van goederen en diensten zal de corruptie en criminaliteit nog meer toenemen. Dan nog de grootschalige houtsmokkel, enorme goudsmokkel, drugssmokkel, mensensmokkel, kwiksmokkel, zoveel skalians en ook nog illegale zware wapenhandel.
Dan is er de leencultuur, de enorme belastingontduiking bij vele soorten importen en de nauwelijks aangepakte corruptie. De invasie van de nieuwe Chinese winkeliers, houtbedrijven enz. heeft de mate van corruptie slechts zwaar versterkt. Intussen klappen de nieuwe Chinese winkeliers zich zo blij in de handen want met al die enorme salarisverhogingen kunnen ze hun prijzen weer grof opschroeven, ook van de oude, goedkoop ingekochte voorraden en de verhoogde salarissen afromen. Dat is grove winst, de onrechtmatige en snelle verrijking. Ze spelen heel zwaar in op de koopzucht en zwakten van onze Srananmans.
Waar is het nationalisme (uit de coalitie en van minister Tsang) om onze economie krachtig te beschermen? Hoeveel kolossale winkelpanden zullen nog opgezet worden, minister? Of laten we het Chinees imperialisme ons Surinamers zwaar uitgebuit en gegijzeld houden? Waarom durven onze economen niet te becijferen hoeveel deviezen maandelijks terugvloeien naar China? Hoeveel wolkenkrabbers/fabrieken zijn niet gebouwd in dat land met geld van Suriname? Meneer Zunder is aan zet. Vroeger stoorde hij zich aan heel vervelende eigenschappen en overwegende mentaliteit van vele blakamans waaronder het enorme ongeduld in het verkeer en bij de kassa in de winkels en klagen als men hun zin niet krijgt, luie hangjongeren, dropouts, enz. Nu houdt hij zich met de Rastafari’s bezig. Wijngaarde belast ons volk ook nog met het slavernijverleden van HaĂŻti. Niet zomaar houden beiden zich bezig met HaĂŻti.
Intussen zullen de waarachtige Surinamers een hele hoge prijs moeten betalen en verder verarmen onder het gewetenloos wanbestuur, de onwil om drastisch te saneren in het ambtelijk apparaat en in staatsbedrijven. Hoe goed is de naam van Suriname nog in de wereld of zijn we een heerlijk paradijs voor corrupte politici, criminelen, corruptelingen en drugsmokkelaars, hard op weg om een “failed state” te worden?
Laten we niet vergeten en blijven opletten hoe de vrienden van Bouta, als Maduro en Ortega hun volk zwaar onderdrukken en rechteloos maken omwille van het machtsbehoud. Castro deed dat 50 jaar lang onder de linkse dictatuur. Kijk wat er van het geweldig rijke Venezuela is overgebleven. Verpaupering en ontreddering. Volk van Suriname, leer daaruit!
Justus Reinhart