Sinds mijn laatste artikel lijken mensen te beseffen wat voor negatieve invloed bepaalde factoren op de SRD kan hebben. Op Facebook zijn er veel vragen gesteld over de factoren die van invloed kunnen zijn op onze nationale valuta. Ook werd er om meer uitleg gevraagd betreffende de relatie tussen de zwarte markt en de rol van de Centrale Bank van Suriname (CBvS), waardoor onze eens zo sterke SRD onder druk kan komen te staan?
Het is misschien goed om eerst het collectieve geheugen op te frissen. Wat is ook alweer de exacte betekenis van een wisselkoers? De wisselkoers is de prijs van een bepaalde valuta (muntwaarde), uitgedrukt in een andere valuta. Bijvoorbeeld USD 1 = SRD 8.25 waard. Wereldwijd worden er grote hoeveelheden valuta verhandeld op valutamarkten. Dit is markt waar de wisselkoersen tot stand komen.
De stelregel voor een economie en/of een bepaalde valuta is dat er eerst vertrouwen moet zijn. Alles staat of valt met het vertrouwen dat men in een bepaald land, bank, persoon of valuta heeft. Enkele factoren die dit ongrijpbaar begrip vertrouwen kunnen bepalen zijn:
– vertrouwen in de regering of het hoofd van de regering door de buitenlandse markten en overheden;
– vertrouwen in de valuta door de eigen inwoners en vertrouwen dat de Centrale Bank van Suriname in het belang van de Surinaamse economie zijn taken uitvoert;
– vertrouwen dat er meerdere onafhankelijke controle-instanties aanwezig zijn (bijvoorbeeld een goed functionerende Rekenkamer), die de overheid, de CBvS en het Ministerie van FinanciĆ«n kritisch begeleiden, zodat er een duurzaam en verantwoord beleid gevoerd wordt.
Verder wordt de SRD-wisselkoers onder andere ook bepaald door:
– monetaire factoren (renteniveau, inflatie en economische weerbaarheid bij crises);
– factoren die zich in de praktijk voordoen zoals: inzetten beroepsbevolking, productiegraad van het land, werkloosheidscijfer, hoogte import en export, diversificatie van de economie, betalingsbalans overschot of tekorten en hoogte van de leningen en rentebetalingen. Kan het land aan zijn renteverplichtingen voldoen?;
– politieke factoren (instabiele politieke situatie in het land, ondeskundigen op cruciale posten en overheidsbemoeienis bij onafhankelijke instituties (bijvoorbeeld CBvS), hebben ook invloed op het vertrouwen;
– vanwege de bauxietexport werd Suriname destijds ook gekoppeld aan de Amerikaanse dollar, hierdoor kan je een koers redelijk stabiel houden. Inmiddels is deze koppeling in 2015 weer losgelaten door de minister van FinanciĆ«n vanwege onhoudbare inflatie van de SRD en daardoor grote verschillen tussen de bankkoers en de zwarte marktkoers. Hierdoor ontstaan er speculaties en kan de SRD-koers verder worden opgeblazen;
– maar ook vermoedens van het witwassen van geld kan het vertrouwen zodanig aantasten en wordt het lastig om zaken met andere landen te doen.
Op de financiƫle markten worden twee soorten koersen gehanteerd, de zwevende en de vaste wisselkoers. Zo ook in Suriname. Bij een zwevende wisselkoers kunnen sterke schommelingen optreden omdat de koers zich vrij beweegt zonder dat de overheid in kan grijpen bij drastische veranderingen. Valuta die aan een zwevende wisselkoers verbonden zijn, lenen zich op de wissel marktkoers het beste voor speculatie. De vaste wisselkoers staat onder toezicht van de overheid. Dit toezicht uit zich meestal in het afspreken van een bepaalde grenzen waartussen de wisselkoers zich mag bewegen. Mocht deze bandbreedte door sterke waardestijgingen of dalingen van de betreffende valuta onder druk komen te staan, dan kan de overheid ingrijpen om nieuwe voorwaarden aan de vaste wisselkoers te stellen.
In het geval van Suriname echter was er ook nog wat anders aan de hand. Surinaamse consumenten betalen hun producten met Surinaams geld, maar de handelaren moeten de SRDās omwisselen in Amerikaanse dollars om de goederen in te kunnen kopen. Het geld wisselen ze bij de lokale banken, die op hun beurt hun dollars inkopen bij de Centrale Bank. Door het vraag- en aanbodsysteem ontstond er een tekort aan Amerikaanse dollars bij de officiĆ«le kanalen en gingen handelaren tegen een hogere SRD-koers de USD op de zwarte markt en bij cambioās aankopen om te kunnen blijven importeren en handelen. Hierdoor steeg de koers op de zwarte markt enorm, waardoor de officieel gekoppelde koers aan de USD niet meer houdbaar was voor de Centrale Bank van Suriname.
STREI! is zich ervan bewust dat een duurzaam economisch beleid alleen mogelijk is als er vertrouwen heerst in en bij de overheid, de Centrale Bank van Suriname en in onze eigen SRD. De maatregelen die STREI! gaat nemen zijn alvast nationaal alle verdenkingen van witwaspraktijken grondig uitzoeken en de cambioās onder zware toezicht stellen. Verder:
– integere en deskundige personen op cruciale posten zetten;
– onafhankelijke controle-instituten weer de macht geven om diverse risicomanagement maatregelen te bewaken en waar nodig bij te stellen;
– compliance (in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving) en due diligence (gepaste zorgvuldigheid) herinvoeren om zo het vertrouwen bij internationale markten, overheden en het Surinaamse volk te herstellen.
STREI! zal zich inzetten om de Surinaamse goudvoorraad structureel en blijvend te verhogen. Met deze maatregel wil STREI! een monetaire koppeling tussen onze goudvoorraad en de SRD bewerkstelligen, zodat goud als basisdekking zal dienen voor onze nationale munt. De fysieke goudvoorraad van de CBvS moet in tijden van financiƫle crisis een functie als ultieme reserve en vertrouwensanker vervullen. Onze deviezenvoorraad moet weer fors worden opgebouwd. Het vertrouwen in de overheid, onze instituten en onze nationale munt moet terug in Suriname.
Peter M. Wolff