Dat klinkt als een kinderspelletje en dat is het ook, maar met een harde kern van waarheid. Iedereen heeft namelijk unieke zienswijzen of percepties, die bepalen hoe de werkelijkheid wordt beleefd en daardoor attitudes en gedragingen beïnvloeden. “Dat weet iedere koe van zondag,” hoor ik sommigen al op zijn Surinaams denken.
Waarom kun je je zienswijze dan niet naar wens veranderen, zodat je vele problemen in een klap kunt oplossen? Aha! Je zou dus eerst moeten weten welke factoren je percepties bepalen. Welnu, deze factoren kun je in vijf categorieën onderbrengen:
1. Intrapersoonlijke of psychologische factoren, zoals persoonlijkheidskenmerken, concepten of denkbeelden, en vroegere ervaringen;
2. Cognitieve of geestelijke processen die verantwoordelijk zijn voor informatieverwerving en verwerking door de hersenen, zoals scripts en schema’s, of voor de organisatie van percepties, zoals closure en grouping. Deze processen worden onder meer gebruikt in Kustmatige Intelligentie en Robotten en worden hier buiten beschouwing gelaten:
3. Interpersoonlijke of sociale factoren, dat wil zeggen de kwaliteit van onderlinge omgangsvormen, zoals groepsgedrag of individualisme, of personengelijkheid of ongelijkheid voorstaan, en of personen prestatie gedreven zijn of sociaal ondersteunend;
4. Omgevingsfactoren, zoals interactieve functionering van politieke systemen, instituten, organisaties en andere beleidsbepalende organen, die besluiten en maatregelen bekrachtigen;
5. Rolmodellen, want woorden wekken terwijl voorbeelden trekken.
Dit is uiteraard een oppervlakkige weergave, omdat de cognitieve wetenschap veel gecompliceerder en omvattender is als een interdisciplinair vak. Wetenschappelijke onderzoeken in dit kader duren daarom soms tientallen jaren.*
Referentiekaders
In elk geval, de continue wisselwerking tussen al deze intrinsieke en extrinsieke factoren vormen onze unieke referentiekaders, die percepties, verwachtingen, doelen, waarden, normen en intenties beïnvloeden om uiteindelijk gedragingen voort te brengen en gedragsveranderingen te doen ontstaan.
Nu begrijp je hoe onzinnig en belachelijk het klinkt als de overheid denkt alleen met lockdownmaatregelen en boetes dit laatste te kunnen bereiken. Integendeel wordt er door de algemene vrijheidsbeperking onnodig bezorgdheid, angst en stress gecreëerd, die het weerstandsvermogen, dat nu juist uiterst noodzakelijk is, verzwakken. Trouwens het streven moet helemaal niet gericht zijn op gedragsverandering in het belang van het zogenaamde nieuwe normaal, want dat is abnormaal!
Wat zou de overheid wel kunnen doen?
Via burgereducatie de risicogroepen identificeren – vijftigplussers en degenen met onderliggende ziekten, zoals longaandoeningen, hartkwalen, lever- en nierziekten, diabetes, obesitas en kanker – en alle andere personen wijzen op hun verantwoordelijkheid voor deze groep. Het gezondheidsbeleid de facto en de jure decentraliseren. Alle districtscommissarissen, districtsraadsleden, ressortsraadsleden en branchevertegenwoordigers verantwoordelijk houden voor het toezicht op de naleving van de gezondheidsprotocollen en hun beboeten wanneer zij falen of niet tijdig overtredingen doorgeven.
De te nemen gezondheidsmaatregelen baseren op de resultaten van contact tracing door het Bureau voor Openbare Gezondheidzorg (BOG) en bovenal onze grenzen bewaken, want wij hadden nul besmette personen. Alle sociale en economische activiteiten voor minstens 50 procent openstellen. Door deze medeverantwoordelijkheid stimuleer je conformiteit aan groepsnormen, waarbij het goede voorbeeld niet mag uitblijven. Men zal dan eerder geneigd zijn het gedrag tijdelijk aan te passen, omdat de aard van de mens als sociaal wezen niet uitzichtloos wordt aangetast.
De huidige aanpak, waarbij vrijheidsberoving zonder aantoonbare individuele schuld wordt toegepast, komt over als slavendrijverij en dan word je ook nog beboet als je geen slaaf wilt zijn, terwijl het gelijkheidsbeginsel zoek is. De voortdurende uitspattingen van burgerlijke ongehoorzaamheid, ook wereldwijd, liegen er daarom niet om!
Dr. Roy I. Bhikharie, BA, MA, PhD
Filosoof-Psycholoog, Bedrijfsonderzoek & Management
* nearly 80 years, Harvard study has been showing how to live a healthy and happy life – Harvard Gazette