Sinds enige weken wordt in De Nationale Assemblée de begroting voor het jaar 2013 behandeld. Net als voorgaande jaren varieert het niveau van hoog tot laag als we kijken naar de verschillende spreekbeurten van de assembleeleden. Ditzelfde geldt voor het team van president Desi Bouterse. Ook hier kunnen we zien dat er enkele zwakke schakels zijn, die de regering in zijn geheel niet ten goede komen.
De president heeft op meerdere gelegenheden aangegeven, dat hij er niet voor zal schromen slecht functionerende kabinetsleden te vervangen. Immers, deze bevoegdheid heeft hij volgens onze grondwet. Niemand zal dit kunnen betwisten.
Helaas zien wij dat er een discrepantie is tussen het woord en de daad van onze president. Er is een aantal zwakke schakels in de regering, maar om politiek moverende redenen durft de president niet de daad bij het woord te voegen.
In ‘s landvergaderzaal hebben we laatst een staatsrechtelijk novum mogen aanschouwen, waarbij de totale natie kon zien dat de ministers van Transport, Communicatie en Toerisme en van Sociale Zaken, de vragen voor hun departementen moesten doorschuiven naar de vicepresident. In feite kunnen we stellen dat de ministers onder curatele zijn gesteld door onze president. Hieruit blijkt weer de staatsrechtelijke creativiteit van de president en zijn adviseurs op het kabinet. Eerst worden er presidentiële commissies benoemd, om zogenaamd de zwakke ministers bij te staan. En het laatste is dat we nu een vicepresident hebben die in ons parlement als een soort superminister optreedt, om zo de zwakke ministers op te vangen en te beschermen tegen kritische vragen van de oppositie. Gekker kan het niet! Nagegaan zou moeten worden als het wel kan dat vragen aan een minister door de vicepresident worden beantwoord.
Het Constitutioneel Hof
Een ander punt dat de aandacht kreeg was de instelling van het Constitutioneel Hof, waarover tijdens het 8 decemberstrafproces het nodige is gezegd. Dit Hof dat de grondwettelijkheid van wetten zal moeten toetsen, was reeds in de onafhankelijkheidsgrondwet van 1975 opgenomen. In de vigerende grondwet is dit Hof wederom opgenomen, maar er dient eerst een organieke wet te worden gemaakt, alvorens de president kan overgaan tot benoeming van de leden van dit Hof.
Het Constitutioneel Hof werd met veel fanfare door president Bouterse aangekondigd. Nog voor zijn inauguratie vroeg hij Jennifer van Dijk-Silos om advies uit te brengen betreffende de instelling van dit Hof. Dat het Hof er moet komen, is een grondwettelijke vereiste. Meerdere malen is bij monde van de president aangekondigd dat het Hof er gaat komen.
Gemiste kans
Dat het Hof moet komen is niet alleen een grondwettelijke vereiste, maar tevens een noodzakelijke voorwaarde voor het doen toetsen van wetgeving aan de grondwet. Ook zal het Constitutioneel Hof een belangrijke taak hebben als het gaat om bescherming van onze grondrechten.
Dat opeenvolgende regeringen de kans hebben laten liggen om tot instelling van dit Hof te komen, is zeker een gemiste kans. Maar aan de andere kant was dat te verwachten, omdat de politiek (lees: regering en parlement) niet graag een deel van haar macht zou willen afstaan ten voordele van dit Hof. Maar bedenk eens hoe het zou zijn afgelopen met de hele constitutionele crisis in 1999, toen er een patstelling was tussen president en parlement. De president stelde zich op het standpunt dat het parlement hem niet kon wegsturen, maar het parlement vond dat dit wel kon. Een Constitutioneel Hof kon in deze een uitspraak hebben gedaan om zo het staatsrechtelijk conflict te beslechten. Maar bedenk ook eens hoe het zou zijn afgelopen als de Amnestiewet van 2012 aan dit Hof zou worden voorgelegd? Of als de nabestaanden hun beklag zouden doen bij het Hof? Gemiste kans!
Jaknikkers
Helaas kreeg de instelling van het Constitutioneel Hof op 11 mei 2012 een andere wending. Auditeur-militair Roy Elgin liet de Krijgsraad weten dat het 8 decemberstrafproces moest worden geschorst, totdat het nog in te stellen Constitutioneel Hof de Amnestiewet aan de grondwet had getoetst.
De instelling van dit Hof werd sindsdien gewantrouwd door vooral de nabestaanden. Zo wordt gezegd dat de president het Hof met alleen maar jaknikkers gaat bemannen. De minister van Justitie en Politie deelde het parlement gisteren mede dat het concept voor de organieke wet Instelling Constitutioneel Hof reeds af is. Of dat inderdaad zo is zal de tijd ons leren.
Voor nu kunnen wij nog verder genieten van het grote politieke spel in De Nationale Assemblée, dat dit jaar naar alle waarschijnlijkheid niet zal worden afgerond. Een ding is wel zeker, de begroting wordt goedgekeurd.