Er is rond de verkiezingstijd niet zo zeer sprake van religieuze verdeeldheid, maar wel van etnische verdeeldheid. Sommige politieke partijen doen dit, omdat etnische propaganda de makkelijkste propaganda is, waarbij er geen verkiezingsprogramma nodig is en wordt er gewerkt met het principe “stem op mij, want ik lijk op jou”. Dit zei politiek-analist en adviseur van het Instituut voor Kaderontwikkeling in Suriname (Nikos), Marten Schalkwijk, onlangs tijdens een bijeenkomst van de Kenniskring. Het kan volgens hem ook zo zijn dat men waarschuwt “stem niet op de ander, want je lijkt niet op hem”.
Schalkwijk zei dat etnische campagnevoering gelet op onze geschiedenis wel een historisch feit is, maar nu van heel andere aard is. Dit moet volgens hem goed begrepen worden, anders worden er verkeerde conclusies getrokken. Rond 1945 woonde men in Suriname geografisch vrij geconcentreerd qua etnische en religieuze achtergrond; Hindostanen in de polders, Javanen in de Dessa, Inheemsen en marrons in het binnenland.
De overheid werd gedraaid door de koloniale overheid, daarna en later door de licht gekleurden. De eerste partijen zijn in 1949 geweest en opgericht vanuit de verschillende groepen die verdeeld waren en hadden als opdracht om deze groepen vooral te emanciperen vanuit een achtergestelde positie. Dit heeft veel jaren geduurd en is vrij succesvol geweest, gezien veel personen uit deze groepen nu zijn geëmancipeerd.
Schalkwijk gaf verder aan dat er wel nog een achterstand is bij de marrons en de inheemsen als groep. Etnische mobilisatie was volgens hem om groepen te emanciperen, maar is nu niet meer van deze tijd. Hij legde uit dat in homogene gemeenschappen politiek niet per se etnisch is. “Als we bijvoorbeeld naar Brokopondo gaan, dan zien we dat er daar vooral marrons wonen, je ziet dat vrijwel alle kandidaten van alle partijen marrons zijn. Je kan dan niet zeggen dat men daar etnische politiekvoering bedrijft. Er wonen daar marrons en de kandidaten zijn ook marrons en dat is de realiteit”, zegt de professor. Dus niet alles wat een beetje etnisch gekleurd is, hoeft volgens hem etnisch te zijn.
De politiek-analist zei verder dat emancipatie makkelijker is wanneer er economische groei is. Hij legde uit dat in zo’n situatie personen geen concurrenten van elkaar zijn, maar dat iedereen aan de bak komt. Echter is emancipatie volgens hem niet voldoende voor natievorming. Daarvoor is er integratie nodig van al die verschillende etnische groepen. De professor benadrukte dat dit een moeilijk proces is geweest in Suriname en vaak ook ander leiderschap vergt.
Om de verkiezingen goed te laten verlopen heeft het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB) voorgesteld dat er een gedragscode komt voor politieke partijen en journalisten. De Interreligieuze Raad (IRIS) en het Comité Christelijke Kerken (CCK) hebben een gedragscode aangeboden, met als doel te zorgen dat partijen en kandidaten zich respectvol gedragen tijdens de campagnes.
De IRIS en het CCK roepen op tot:
– Respect voor elkaar
– Bevorderen van harmonie
– Eerlijkheid en openheid
– Duidelijke plannen presenteren
– Niet aanzetten tot etnische- en religieuze verdeeldheid
– Geen onwaarheden verkondigen, valse beschuldigingen en loze beloften
– Beroep op iedereen om geen geruchten te verspreiden en niet aan te zetten tot haat en verdeeldheid.
Centraal staat de beleving van mensenrechten, duurzame ontwikkeling, democratische rechtsstaat en dat kiezers gaan stemmen en zich laten leiden door lange termijn welzijn van iedereen.