De regering zal de overheidsfinanciën op orde moeten brengen wil zij uit de huidige economische crisis komen. De betaling van rente van ruim SRD 8 miljard die is begroot voor 2021 slokt alle inkomsten op, zegt registeraccountant Hans Moison. Dit noemt hij rampzalig. Volgens hem is het dringend nodig om de inkomsten te verhogen, de uitgaven te verlagen, de schulden af te bouwen voor zover nodig met behulp van internationale organisaties.
Tijdens de Kenniskring webinar “Oplossingsmodellen voor de huidige economie”, maakte Moison duidelijk dat een aantal zaken gerealiseerd moeten worden. Zo moet de belastinginning worden verbeterd en belasting toegevoegde waarde (btw) worden ingevoerd. Subsidie op brandstof, elektriciteit en drinkwater moet worden afgeschaft, waarbij de zwaksten in de samenleving hiervan moeten worden ontzien.
Privileges en vrijstellingen voor bedrijven en importheffingen moeten snel worden beëindigd. Moison gaf eveneens aan dat het aantal ambtenaren moet worden verminderd en parastatale bedrijven zoveel als mogelijk worden afgesteld. “Eigenlijk moet nu eens gebeuren waarover wordt geroepen. Anders blijft Suriname om de hete brij heen draaien,” zei hij.
Hij vervolgde en maakte duidelijk dat er geen wondermiddelen, geen trucjes of snelle oplossingsmodellen zijn voor de huidige economische crisis. Er kan ook niets geforceerd worden met gelegenheidswetgeving precies zoals het geen zin heeft om met wetten te bepalen hoe de winkelprijzen moeten luiden of de valutakoers zich moet ontwikkelen, zei Moison.
De regering kan volgens Moison geen wonderen verrichten en op korte termijn zaken realiseren. Het gaat om de onderliggende uitgangssituatie en die is rampzalig door de desastreuze situatie van de overheidsfinanciën, die aangericht is door de vorige regering. Het betreft schulden waarvan renteschulden afgelost moeten worden en de overheid onderhandelt met de schuldeisers voor lagere renten en eventueel zelfs kwijtschelding van de schulden, licht Moison toe.
Hij gaf verder aan dat Suriname voor het komende jaar met een groot begrotingstekort zit van SRD 12,9 miljoen. De verwachte uitgave is ruim SRD 23 miljoen, dat is twee keer meer dan de inkomsten van het land. Dat is volgens Moison geen serieuze begroting waarmee Suriname verder kan. Hij is van oordeel dat deze begroting aangepast gaat moeten worden en het leidt de aandacht af van de belangrijke zorgen van de bevolking.
Het maandsalaris van een gezin is nu niet meer genoeg om een maand van te leven. Kleine ondernemers gaan failliet, omdat de klanten wegblijven. Bij de banken kunnen klanten alleen kleine bedragen aan valuta lichten en soms helemaal niet. De samenleving is veranderd, omdat men alleen denkt aan haar eigen belang.
Vishmohanie Thomas