Hiv/Aids is in Suriname is nog niet goed genoeg onder controle. Ofschoon het aantal nieuwe hiv-infecties in het land vanaf 2010 met 30 procent is afgenomen en er sinds 2010 20 procent afname is aan sterfte door hiv/Aids door de beschikbaarheid van hiv-remmers, is de afname aan nieuwe infecties niet genoeg om hiv voldoende terug te dringen in Suriname.
In het bijzonder is dat zo omdat naar schatting 40 procent (internationale richtlijn om als land onder de tien procent te zitten voor deze parameter) van de personen in Suriname die reeds met hiv geïnfecteerd zijn, dat nog niet van zichzelf weten. Het risico van terugveren van de hiv-epidemie in Suriname blijft daardoor reëel aanwezig.
In 2020 is vanwege de COVID-19-pandemie daar nog bijgekomen dat door noodzakelijke lockdowns en tijdelijk aangepaste poli-, apotheek- en openbaar vervoersdiensten om COVID-19 in te dammen, de risico’s voor een rebound van de hiv-epidemie theoretisch toegenomen zijn. De belangrijkste stap om in Suriname de hiv-epidemie onder controle te krijgen is het zichtbaar maken en in behandeling krijgen van allen die reeds hiv geïnfecteerd zijn maar dat nog niet van zichzelf weten.
Het is vandaag, 1 december, Wereld Aidsdag. Ook dit jaar is de belangrijkste boodschap “Sab i Libi, Tek a Test!” Dit jaar is het 32 jaar dat wij in de wereld, maar ook in Suriname, Wereld Aidsdag gedenken. Door de beschikbaarheid van hiv-remmende medicatie, ook in Suriname, is het al meer dan twintig jaar zo dat personen die door hiv geïnfecteerd zijn door hiv-remmers niet voortijdig aan hiv/Aids hoeven te overlijden.
Advies
Het advies van het hiv-programma van het ministerie van Volksgezondheid, is dat elke seksueel actieve persoon op de hoogte is van zijn of haar hiv-status. Wie zijn status kent, kan ervoor zorgen hiv-negatief te blijven door veilig seksueel gedrag te continueren. Gebruik condooms bij elke partner van wie je de status niet kent en een vaste partner. Voorkomen blijft beter voor de eigen gezondheid, dan te moeten leven met het risico op complicaties door hiv.
Bij de Dermatologische Dienst, de Malaria TropClinic op Geyersvlijt, de RGD-testsites van Flora, Latour, Lelydorp, La Vigilantia en Wonoredjo kan men gratis terecht voor een hiv-test. Bij Stichting Lobi kan dat tegen vergoeding. Bij de walk-in testsites weet men binnen een uur het resultaat. Eenieder ouder dan 16 jaar kan daar terecht. Met een hiv-testaanvraag via de huisarts te verkrijgen, kan een hiv-test via laboratoria gedaan worden. Deze test wordt door de ziektekostenverzekeraars vergoed.
Behandeling mogelijk
Voor degenen die te weten komen dat ze hiv geïnfecteerd zijn, is behandeling mogelijk en kan erger voorkomen worden. Behandeling van hiv wordt tegenwoordig gestart zo snel als mogelijk nadat bekend is dat een persoon hiv geïnfecteerd is. Er wordt niet meer gewacht totdat een persoon klachten van hiv/Aids ontwikkelt. Dit is bekend als ‘treat all’ en is zelf bewezen het beste te zijn voor de persoon die met hiv leeft. Voor behandeling van hiv kan men zich bij zijn huisarts melden, die samen met de persoon zal nagaan wat voor hem of haar het beste is.
Het voordeel van de behandeling van personen die met hiv leven, reikt verder dan de persoon zelf. Elke persoon waar het hiv-virus succesvol onderdrukt is, kan de infectie niet meer/veel moeilijker overdragen aan zijn/haar seksuele contacten. Dit is een belangrijke reden voor de afname van nieuwe hiv-infecties in Suriname en de rest van de wereld.
Naar schatting leeft 1,3 procent van volwassenen in Suriname met hiv, waarbij een derde deel van deze personen dat nog niet van zichzelf weet. Van degenen die wel van zichzelf weten hiv geïnfecteerd te zijn en die zich ook al aangemeld hebben voor behandeling, zien we dat 83 procent de behandeling met succes start en 87 procent van hen die dit ook goed volhouden met succes het hiv-virus in hun lichaam onderdrukken. Hiv-behandeling werkt en investeren in deze behandeling betaalt zich terug, schrijft Volksgezondheid.
Om de hiv-epidemie verder terug te dringen en uiteindelijk hiv als volksgezondheidsprobleem te elimineren in 2030 wordt ernaar gestreefd dat in 2020 minstens 90 procent van personen die met hiv leeft zijn status kent, minstens 90 procent van deze personen ook in hiv-zorg is en remmers ontvangt en dat vervolgens minstens 90 procent van deze personen langdurig met succes behandeld wordt. In 2030 wordt gestreefd naar 95-95-95.
Belangrijke lessen
Het thema van WAD 2020 is ‘Global solidarity, Shared responsibility’. Dit thema is deels geïnspireerd door de lessen geleerd uit de COVID-19-pandemie van dit haast afgelopen jaar, waar met name sterk naar voren gekomen is dat tijdens een epidemie niemand veilig is totdat iedereen veilig is en dat gelijke toegang tot gezondheidszorg, welke ook een van de basis beleidsintenties van het ministerie van Volksgezondheid is, daarbij een essentiële randvoorwaarde blijft.
Aan het eind van dit veelbewogen COVID-19-jaar is het treffend dat de aan het begin van de COVID-19-pandemie belangrijke lessen hoe om te gaan met COVID-19 uit de 40-jarige leerschool van hiv getrokken zijn, en nu tien tot twaalf maanden later uit het COVID-19-draaiboek belangrijke lessen terug meegenomen kunnen worden.
De kracht van de eensgezindheid en gedeelde verantwoordelijkheid is het essentiële ingrediënt om een epidemie succesvol terug te dringen en in deze ook in Suriname de hiv-epidemie verder te katalyseren naar het punt van eliminatie.