Het traditioneel gezag van Brokopondo en de omliggende dorpen, dat nu het protest van de arbeiders van Rosebel Goldmines en de dorpelingen ondersteunt, is niet te spreken over de houding van de directie van het bedrijf. “A feti disi a no unu wan e feti. Wi lek’ kapten nanga basya fu Brokopondo e ondersteun na actie disi ooktu,” merkt de kapitein van Nieuw-Lombe, Hendry Kaffe, op in gesprek met Suriname Herald.
Hij geeft aan dat de directie en leiding van Rosebel Goldmines het traditioneel gezag hebben gedesavoueerd. De multinational is geen lichtpunt voor het district Brokopondo, vindt de kapitein. Het is een vreedzame actie, die gevoerd wordt door de dorpelingen en arbeiders en ze dienen gehoord te worden, voert kapitein Kaffe aan.
Veiligheid
De reden waarom ze niet aanwezig konden zijn tijdens de krutu, die met spoed georganiseerd was, is vanwege veiligheidsredenen. Rosebel Goldmines werkt te midden van deze dorpen en het gaat om hun eigen arbeiders, waarom zouden ze zich niet veilig voelen, vraagt de dignitaris zich af. “Wij willen niet de situatie hebben van het district Para, wat Suralco en Billiton hebben achtergelaten. De multinational dient zich te houden aan de gemaakte afspraken.”
In december heeft de directie aan ons gezegd tijdens een meeting in hotel Torarica, dat zij om en bij negen tot tien jaar nog in Suriname zijn. “Wat heeft deze multinational al gedaan voor het district. We zorgden al voor onze kinderen voordat Rosebel Goldmines naar het district kwam. Het is de centrale overheid, die alleen profiteert van de multinational en niet de gemeenschap,” haalt hij aan.
Brokopondo is een district van onder andere goud, hout, grind, zand, elektriciteit en wij krijgen niets terug. Wat Para en de andere districten hebben meegemaakt, willen wij niet meemaken. Wij zitten met het vervuild water en de woestijnachtige gebieden, die ze achterlaten. De herinnering van de transmigratie van 1964 kwam weer naar boven tijdens het gesprek met de dignitaris.
“Transmigratie betekent wij zijn nog op pad. Te nanga now un no sidon ete, gran lanti pur’ un tan presi na un anu en we lijden nog steeds hieronder. Overal waar we naartoe gaan haalt de centrale overheid ons weg en dit is ons al te veel.” De kapitein vreest ook voor het dorp Nieuw-Koffiekamp, dat over enkele jaren niet meer zal bestaan. Dit vanwege de dynamiet die afgeschoten wordt door het bedrijf.
Krutu
Het districtsfonds is leeg, want de multinational stort niets terug hierin. Ook heeft het bedrijf geen ontwikkelingsplan voor het district klaar en dit is een spelletje dat met de dorpelingen gespeeld wordt, wordt door het traditioneel gezag en de arbeiders verder aangegeven.
De arbeiders van Rosebel Goldmines hebben het werk neergelegd vanwege het besluit van de directie dat arbeiders, die met break moeten, on site moeten blijven. Ze mogen niet naar het dorp vanwege de hoge besmettingsgevallen en verscherpte maatregelen vanuit de overheid. Dit heeft echter kwaadbloed gezet bij de arbeiders, de dorpelingen en het traditioneel gezag. De weg naar Rosebel Goldmines wordt door dorpelingen en de arbeiders bezet gehouden.
Er is voor donderdag een krutu gepland tussen de overheid en het traditioneel gezag om te praten over deze kwestie.
Simone Awanna