Is het tijd om IMF weg te sturen en een Currency Board in te voeren? Alle papegaai-economen in Suriname hebben het over hoge inflatie, koopkrachtvernietiging, mislukte OMO’s en andere oude verhalen, maar niemand heeft het over de toekomst van Suriname, de toekomst na IMF. Suriname zal ooit afscheid moeten nemen van het gedrocht IMF. En wat dan? Wanneer gaat Surinaamse verstandig een Currency Board invoeren? Met dit artikel hoop ik dat vooral de economen in Suriname, die mekaar nu als papegaaien napraten en achter hun staart aan hollen, verder durven te kijken dan hun snavel en staart lang zijn.
Iedereen heeft het steeds over mislukte OMO’s, de hoge inflatie die maar door blijft gaan, de bankrente die hoog blijft, een regering die niet wil bezuinigen en btw die de kleine man nog meer tergt. Niets en dan ook niets lijkt tot nu toe gewerkt te hebben om de inflatie en de koopkracht te stabiliseren. Het leven lijkt gewoon door te gaan omdat men de weg naar de cambio’s weet te vinden. Na drie jaar monetair wanbeleid lijkt niemand meer te geloven in de SRD’s en wisselt men de SRD meteen om in valuta, want zoals ik eerder aangaf; de SRD is minder waard dan (import) wc-papier.
De koopkracht is sinds deze regering is aangetreden volgens de VES met ongeveer 400 procent gedaald. U bent dus ruim 400 procent armer geworden, maar dat is de schuld van de vorige regering. Deze regering is heilig, onschuldig en doet haar best. Maar als het geweldige licht-in-de-tunnelbeleid van deze regering zo doorgaat, zit Suriname in 2024, volgens de VES op ongeveer 600 procent koopkracht vernietiging en extrapolerend dus op meer dan 700 procent koopkrachtvernietiging in 2025, ondanks de hulp van IMF.
Regeringsadviseurs als angstzaaier, IMF als vogelverschrikker
Iedereen heeft elkaar bang gemaakt. Als Suriname de schulden niet zou betalen, toen de regering-Santokhi aantrad, zou Suriname ophouden te bestaan. Niemand die in de vergaderkamers zat heeft het idee opgeworpen om, net als nu, toekomstige Surinaamse oliebronnen als onderpand aan te bieden aan de Oppenheimer-schuldeisers. Maar nu kan het wel, Blok 58 verpanden is een feit, na drie jaar het volk compleet op het verkeerde been gezet te hebben en compleet verarmd te hebben. Nu heet dit ordinaire idee van olie als onderpand verstrekken de “Value Recovery Instrument (VRI)”, eigenlijk gewoon een ordinair onderpand. Maar 3 jaar terug kwam niemand erop, want toen had Lazard nog niets verdient en het volk niet voldoende voor de gek gehouden. Dit moest eerst gebeuren.
Suriname zou compleet van de kaart geveegd worden door de Oppenheimer-schuldeisers, nog erger dan de bom op Hiroshima en Nagasaki, alle Surinamers zouden ophouden te bestaan. Er was maar een mogelijkheid; IMF, the holy grail, mother of all solutions, opgeven voor de Beggars-Ball (het bedelaarsfeest).
Ok, so far so good.
Nu het IMF gebruikt is om te voorkomen dat Suriname als land en volk zou ophouden te bestaan, en de Oppenheimer-schuldeisers nu happy zijn met de Value Recovery Instrument (in normaal mensentaal; tevreden met de olie uit Blok 58 als onderpand voor de leningen die ze hebben verstrekt), is de vraag; waarvoor heeft Suriname het IMF nog nodig? Anders geformuleerd; als de schuldeisers nu tevreden hun doel hebben bereikt, waarom heeft Suriname IMF nog nodig? Ik zet de eenvoudige vragen even voor u op een rijtje zodat u zelf kunt oordelen:
– Heeft men het IMF nodig om de inflatie te beteugelen? Nee, want als de inflatie in 3 jaar tijd nog steeds ongeveer 50 procent blijkt te zijn, dan lijkt het IMF met haar OMO’s wederom geen toegevoegde waarde te hebben. Let op; toen het IMF maandenlang, opgehouden was Suriname geld te lenen, bleef het land Suriname bestaan en de SRD-koers hoog maar redelijk stabiel, dus Suriname had het IMF toen niet nodig, waarom nu nog wel?
– Heeft men het IMF nodig om de koopkracht te stabiliseren? Nee, want dit is al 3 jaar niet gelukt, de koopkracht is juist vernietigd, u kunt met de SRD 600 procent minder kopen!
– Heeft men het IMF nodig om OMO’s uit te voeren? Nee, want de OMO’s werken niet!
– Heeft men het IMF nodig om nog meer akkoorden te krijgen met schuldeisers? Misschien. Want als de Oppenheimer-schuldeisers nu Blok 58 als onderpand hebben dan zou China bijvoorbeeld een ander Surinaams Blok olie kunnen opeisen als onderpand. Dit lijkt me zo eerlijk. Om dit te voorkomen moet Potros Santokhi op Dim Sum naar China. En als China geen olieonderpand wil, dan is het IMF ook in dit scenario niet nodig!
– Heeft men het IMF nodig om Surinaamse politici fiscale of andersoortige discipline bij te brengen? Nee, want dit lukt keer op keer niet als 48 jaar niet, want de regering blijft geld pompen in de samenleving en de maatschappelijke geldhoeveelheid vergroten en blijft haar rol als de grootste werkgever vervullen (SLM en andere zombie overheidsbedrijven in stand houden). Wat betreft de fiscale discipline van de regering kan men na drie jaar concluderen, btw en andere onzin zijn gericht op het uitbuiten van de kleine man, terwijl de goudsector belastingvrij lux blijft voortgaan. Dus het IMF om discipline op te leggen, ook compleet mislukt.
– Het IMF nodig om productie te stimuleren? Complete onzin, want de bankrente waartegen ondernemers geld kunnen lenen is onrendabel hoog. Dus ook hier IMF geen toegevoegde waarde.
Zo zou je een checklist kunnen maken om de noodzaak het IMF in Suriname te houden in kaart te brengen. Ik nodig iedereen uit om deze lijst aan te vullen en zo de discussie gestructureerd te voeren.
Hoe nu verder? Tijd voor een Surinaamse Currency Board
Suriname zou moeten beslissen om het IMF de laan uit de sturen. Het IMF is niet meer nodig. Nu de Oppenheimer-schuldeisers tevreden in hun handen wrijven met de olie uit Blok 58, is het IMF niet meer nodig. Hun obligaties zijn met de Surinaamse olie als onderpand van junkstatus naar Tripple-A status gegaan, allemaal over de ruggen van de arme Surinamers die generaties achteruitgezet zijn door 10 plus 3 jaar wanbeleid van de viagra partijen, de oude politiek.
Zelfs als we het IMF nu niet wegsturen is de belangrijke vraag; wat moet Suriname doen na het IMF? Want ooit moet Suriname verder zonder het IMF, ooit moet het bedelen over zijn, ook al belooft Total in 2028 echte laddoe.
Het antwoord is: Suriname moet een Currency Board invoeren. 70 andere landen zijn Suriname met succes voorgegaan met dit idee om inflatie te bestrijden, koopkracht en zelfs de complete economie te stabiliseren. Leest u zelf maar op de website van het IMF hoe lovend het IMF is over het gebruik, de werking en het resultaat van Currency Boards.
De werking is eenvoudig. Bij een Currency Board koppelt men de eigen valuta, in ons geval de SRD aan een stabiele krachtige buitenlandse munt, bijvoorbeeld de euro of de US$. Men kiest vaak de valuta waarin de huidige handel vooral plaatsvindt. In het geval van Suriname zou dit de US$ of de euro zijn. Door de koppeling van de lokale valuta aan een stabiele buitenlandse valuta (US$ of Euro), stabiliseert de waarde van de lokale munt ook en daarmee ook haar koopkracht. Probleem van inflatie en koopkracht opgelost!
Over discipline gesproken? Het instellen van de Currency Board, zal ook meteen de politici en de regering disciplineren want je mag voortaan als land niet van de een op de andere dag de maatschappelijke geldhoeveelheid verruimen omdat je bijvoorbeeld een verkiezing wil winnen. Alle uitgaven die je doet moeten uit de valutareserves komen. Je kan dus niet zonder dat je valutareserves toegenomen zijn geld bijdrukken.
Iedere SRD die je uitgeeft moet je eerst verdiend hebben. En je zult dus ook moeten letten op wat je uitgeeft bijvoorbeeld aan zombies als SLM en andere overheidsbedrijven, die maar blijven zuigen zonder toegevoegde waarde. Ambtenaren onbeperkt aannemen gaat ook niet meer zonder dat er valutareserves tegenover staan. De politici zullen geen feestjes meer kunnen bouwen zonder dat er valuta-inkomsten tegenover staan. Dit is pas discipline implementeren. Dit doet een Currency Board.
Landen die een Currency Board hebben ingevoerd hebben de productie zien groeien omdat de importen niet buitensporig groeiden en juist de exporten toenamen. Dus eerst verdienen dan pas uitgeven. En daarom werken ze ook met groot succes! Alle operationele zwakten zullen zich openbaren op weg naar de implementatie van de Surinaamse Currency Board en dit is wat nodig is.
Dus tijd voor de belangrijkste vragen: wat na het IMF? En waarom geen Surinaams Currency Board? De antwoorden op deze twee vragen gaat aan het licht brengen waar de werkelijke gaten zitten in het Surinaams bestuursmodel en operationele kant van de Surinaamse economie.
Maar begrijpt u ook waarom alle papegaaien in Suriname deze woorden, Currency Board, nog niet kunnen uitspreken? Het ontbreekt hen aan een bepaald denkvermogen. Ze kijken allemaal samen naar hun kumba-tetei wanneer ze samen in de vergadering zitten!
Dr. Ashwin Ramcharan RO
