Toegang tot onderwijs is nog steeds een uitdaging voor de verschillende Wayana-dorpen in het diepe zuidoosten van Suriname. Het dorp Kawemhakan (ook Anapaike genoemd), heeft al ruim 30 jaar geen enkele school. Ouders zijn genoodzaakt hun kinderen in het nabijgelegen Frans-Guyana naar school te sturen. Hierbij moeten ouders diep in de buidel tasten om de boot te kunnen betalen.
Kinderen van wie de ouders dit niet kunnen permitteren, komen echter niet aan bot. Dit is de situatie die Jupta Itoewaki, voorzitter van de Stichting Mulokot schetst, over de onderwijsproblematiek in het gebied. Mulokot heeft zich daarom ten doel gesteld het recht op onderwijs, doel vier van de duurzame ontwikkelingsdoelen, hoog in het vaandel te houden.
Kennis- en educatie centrum
Om een oplossing te bieden aan pupillen die niet naar Frans-Guyana kunnen reizen, heeft de Stichting Mulokot op 13 november 2019 een kennis-en educatiecentrum opgezet in Kawemhakan. Dit project is tot stand gekomen middels een samenwerking met Nia Tero, een non-profitorganisatie en vooraanstaande partner van Mulokot.
“Het unieke van dit centrum is dat de lessen primair in het Wayana worden verzorgd om taalbarrières te overwinnen. Hiernaast wordt er ook Nederlands onderwezen om de leerlingen te helpen de taal op hun eigen tempo te leren,” vertelt Itoewaki.
Zij geeft verder aan dat het curriculum speciaal is ontworpen om inclusief te zijn, met aandacht voor de gebruiken en gewoonten van het Wayana-volk. In dit schooljaar telt het centrum zeven jongens en elf meisjes die de instantie bezoeken. Itoewaki zegt dat de pupillen aan het begin van het schooljaar op 2 oktober super enthousiast waren om met de lessen te beginnen.
Tekort aan schoolbenodigdheden
In de verschillende Wayana-dorpen, heerst er nog een groot tekort aan schoolbenodigdheden. De nood is voornamelijk hoog in Apetina en Palumeu, die elk wel een basisschool hebben. Het is een veelvoorkomend probleem, omdat de inwoners vaak te kampen hebben met een gebrek aan werkgelegenheid.
Er zijn hierdoor geen toereikende financiën om schoolspullen aan te schaffen voor de kinderen. Mulokot heeft daarom besloten op rollende basis schoolspullen te verzamelen middels een inzamelingsactie, waarbij de organisatie zorgt voor transport naar de dorpen.
Vervolgonderwijs
In het Wayana-gebied is er net als vele andere delen van het binnenland, na de basisschool geen toegang tot vervolgonderwijs. Itoewaki vertelt dat leerlingen hierdoor noodgedwongen naar Paramaribo of Frans-Guyana moeten verhuizen, willen zij gebruikmaken van hun recht op onderwijs, waarbij zij hun vertrouwelijke omgeving achterwege moeten laten. Dit kan vaak zwaar zijn en financiële en logistieke uitdagingen met zich meebrengen voor zowel de leerlingen als hun families.
Het gebrek aan lokale toegang tot vervolgonderwijs belemmert niet alleen de educatieve vooruitgang van de leerlingen, maar kan ook een belemmering vormen voor de ontwikkeling van de gemeenschap als geheel.
