De Braziliaanse oud-president Jair Bolsonaro is door het hooggerechtshof veroordeeld tot 27 jaar cel wegens een poging tot staatsgreep. Vier van de vijf rechters stemden voor veroordeling, één voor vrijspraak.
De 70-jarige Bolsonaro, president van Brazilië van 2019 tot 2022, werd ervan beschuldigd dat hij samen met anderen had samengezworen om de verkiezingswinst van zijn linkse rivaal Luiz Inácio Lula da Silva in 2022 ongeldig te maken.
Op 8 januari 2023 bestormden duizenden van zijn aanhangers het parlement, het presidentieel paleis en het hooggerechtshof in de hoofdstad Brasília. Daarbij werden grote vernielingen aangericht en werden zeker 1500 mensen gearresteerd.
“Enorm veel bewijs”
De derde rechter die zijn stem uitbracht, sprak van “enorm veel bewijs” dat Bolsonaro aan het hoofd stond van een criminele organisatie met als doel een coup te plegen. Een vierde rechter koos voor vrijspraak, maar de meerderheid van het hof zag voldoende grond voor een zware veroordeling.
De rechters wezen erop dat Bolsonaro al voor de verkiezingen twijfel zaaide over de betrouwbaarheid van het stemsysteem en dat hij na zijn nederlaag weigerde de uitslag te erkennen. Uiteindelijk leidde dit tot rellen, slechts een week na de beëdiging van Lula.
Uitgewerkte moordplannen
Uit politieonderzoek blijkt bovendien dat Bolsonaro op de hoogte was van plannen om Lula, diens vicepresident en een hoge rechter te vermoorden. Bij een oud-onderminister werden uitgewerkte plannen gevonden voor de moordaanslag, waarbij ook enkele ministers en hooggeplaatste militairen betrokken zouden zijn. Bolsonaro heeft altijd ontkend kennis te hebben gehad van die plannen.
Internationale reacties
De oud-president bestempelt zijn proces als politiek gemotiveerd. Hij kreeg bijval van de Amerikaanse president Donald Trump, die de vervolging eerder een ‘heksenjacht’ noemde en dreigde met importtarieven van 50 procent op Braziliaanse producten.
In een eerste reactie zei Trump vannacht “niet blij” te zijn met het vonnis. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio noemde de uitspraak “onrechtvaardig” en kondigde een “passende reactie” van Washington aan.
Huisarrest en vluchtgevaar
In de aanloop naar het proces moest Bolsonaro een enkelband dragen omdat er vluchtgevaar bestond. Op zijn telefoon werd een concept-asielaanvraag voor Argentinië gevonden, gedateerd op februari 2024, kort nadat het onderzoek naar hem begon. Ook kreeg hij een verbod op het gebruik van sociale media, dat hij schond, waarna hij onder huisarrest werd geplaatst.
Bolsonaro woonde geen enkele zitting van het proces bij. Zijn advocaten verklaarden dat dit om gezondheidsredenen was. Vandaag liet zijn advocaat direct na de uitspraak weten in beroep te gaan.
