De Braziliaanse veiligheidstroepen hebben de controle over belangrijke overheidsgebouwen weer terug nadat aanhangers van oud-president Jair Bolsonaro in de hoofdstad Brasilia het parlementsgebouw, hooggerechtshof en presidentiële paleis hadden bestormd. Volgens de autoriteiten zijn er geen betogers meer in de gebouwen en zijn er al ruim vierhonderd arrestaties verricht.
De aanhangers van Bolsonaro bestormden de gebouwen omdat ze de beëdiging van de nieuwe, linkse president Luiz Inácio Lula da Silva niet accepteren. Ze beweren dat de verkiezingen niet eerlijk zijn verlopen en Bolsonaro de eigenlijke winnaar is. Maar voor die bewering is geen enkel bewijs.
De Braziliaanse politie probeerde de betogers bij het parlementsgebouw nog te verdrijven met traangas, maar de relschoppers wisten het gebouw toch binnen te dringen. Rond 18.30 uur (lokale tijd) hadden veiligheidsdiensten de controle weer terug in de overheidsgebouwen, meldt GloboNews zondag. Dat was ongeveer drie uur nadat de bestorming begon.
Vlak voor de veiligheidsgroepen ingrepen, had president Lula een “federale interventie” aangekondigd. Dat deed hij op een persconferentie vanuit São Paulo, waar hij op werkreis is. Kort erna begonnen de veiligheidsdiensten met het arresteren van betogers in de overheidsgebouwen.
De interventie houdt in dat federale troepen de veiligheid in Brasilia voor hun rekening nemen. De maatregel geldt tot en met 31 januari. Ook beloofde Lula dat de autoriteiten de vandalen gaan identificeren en vervolgen. In zijn speech noemde hij de bestormers fascisten.
Veel schade aangericht door betogers
Aanhangers van Bolsonaro hebben veel schade aangericht in de overheidsgebouwen. Op beelden is te zien dat meubels zijn vernield en ruiten ingeslagen. Sommige betogers wisten zelfs het dak van het parlementsgebouw te bereiken.
De presidentiële functionaris Paulo Pimenta plaatst een video op Twitter waarin hij de vernielingen in zijn kantoor in het presidentiële paleis laat zien. “Zoals je kunt zien is alles vernield”, zegt Pimenta.
Op andere beelden is te zien dat een hele verdieping van het parlementsgebouw onder water staat. Betogers hadden het tapijt in brand gestoken, waardoor de watersproeiers werden geactiveerd, meldt CNN Brasil.
CAOS E DESTRUIÇÃO: UMA SÍNTESE DO TERRORISMO BOLSONARISTA
A horda que invadiu a sede dos poderes em Brasília fez exatamente o que foi plantado ao longo dos últimos quatro anos: baderna e destruição! pic.twitter.com/f1Opw0Qu5f
— Paulo Pimenta (@DeputadoFederal) January 8, 2023
Bolsonaro ontkent betrokkenheid
Bolsonaro, die sinds eind december in de Amerikaanse staat Florida verblijft, erkent dat de bestorming te ver ging. “Vreedzame protesten zijn onderdeel van democratie. Maar het plunderen en binnendringen van overheidsgebouwen zoals vandaag is gebeurd, net als in 2013 en 2017 door links, valt daar niet onder”, schrijft hij op Twitter.
Verder zegt Bolsonaro dat hij zich als president altijd aan de grondwet heeft gehouden en democratie, transparantie en vrijheid altijd heeft gerespecteerd en verdedigd. Hij ontkent iets te maken te hebben met de gebeurtenissen.
Toch bleek uit zijn bericht op Twitter niet dat hij de bestorming veroordeelt. Hij gebruikte dat bericht vooral om zijn eigen presidentschap te verdedigen en om de verantwoordelijkheid op Lula af te schuiven.
De leider van Bolsonaro’s Liberale Partij, Valdemar Costa Neto, spreekt zich ook uit tegen de bestorming van de overheidsgebouwen. Hij noemt het een “verdrietige dag voor Brazilië”. “We kunnen het niet eens zijn met de verwoesting van het parlementsgebouw. Wanorde heeft nooit deel uitgemaakt van de principes van onze natie.” Neto voegt daaraan toe dat de wet nageleefd moet worden omdat dit de democratie in het land versterkt.
De situatie in Brasilia doet erg denken aan de bestorming van het Amerikaanse Capitool op 6 januari 2021. Duizenden betogers bestormden die dag het Capitool om een in hun ogen onwettige verkiezingsnederlaag van oud-president Donald Trump tegen te houden.
Lula uit kritiek op handelen veiligheidsdiensten
Op zijn persconferentie uitte president Lula al kritiek op het handelen van de veiligheidsdiensten. Hij noemde de mensen die voor de beveiliging zorgen onder meer “onbekwaam”.
De Braziliaanse procureur-generaal heeft een arrestatiebevel uitgevaardigd voor het hoofd van de beveiliging in Brasilia, Anderson Torres, en “andere functionarissen die verantwoordelijk zijn voor de acties en nalatigheid”. Eerder op zondag meldde de lokale gouverneur op Twitter al dat Torres is ontslagen.
De procureur-generaal kondigde ook aan dat er een strafrechtelijk onderzoek wordt geopend om “betrokkenen ter verantwoording te roepen”.
Daarnaast is de gouverneur van Brasilia, Ibaneis Rocha, voor negentig dagen op non-actief gesteld door het hooggerechtshof. Volgens Lula heeft de militaire politie die onder Rocha valt, niets gedaan om de demonstranten te stoppen.
Verder heeft een Braziliaanse rechter Facebook, Twitter en TikTok opgedragen antidemocratische propaganda te blokkeren.
