Na de revolutionaire bezieling van de Mao-periode snakten de Chinezen naar materiële lotsverbetering. Met zijn rechtsomkeer naar “hervorming en opening” haakte Deng Xiao Ping hierop in. De stapsgewijze privatisering van de landbouwcommunes activeerde de ondernemingsgeest van een massa boeren, ambachtslieden en lokale partijbonzen die er een winstgevende zaak van maakten. Halverwege de jaren ’80 voelde Deng zich sterk genoeg voor een opening naar de buitenwereld om mee te spelen met de inhaalstrategie van de Zuidoost-Aziatische groeitijgers. Een andere sterke vernieuwer van de Chinese Communistische Partij Zhao Ziyang ontwierp een opendeur beleid voor transnationale ondernemingen van Hong Kong, Taiwan, Singapore, Japan en nabuurlanden met vermogende diaspora Chinezen. De instroom van buitenlands kapitaal, technologie en management was onstuimig: ongeveer 75 procent uit Azië, tien procent uit de Verenigde Staten en negen procent uit Europa. De buitenlandse investeringen bedroegen in 2004 niet minder dan 31 procent van het Chinese BNP. De in Mao’s tijd verketterde transnationale ondernemingen zijn in China erg welkom.
De derde generatie leiders, president Jiang Zemin en premier Zhu Rongjii, stelde economische groei door integratie in de wereldeconomie voorop. Dit streven werd in 2001 met toetreding van China tot de Wereldhandelsorganisatie WTO bekroond. Zij zagen de economische globalisering als hefboom van hun inhaalstrategie. Een vlotte instroom van kapitaal en technologie activeert de omschakeling naar productiestructuren en productiemethoden en een geslaagd streven naar een uitvoeroverschot met het westen. De macro-economische resultaten zijn sindsdien spectaculair. Hoofddoel was om de Chinezen te bevrijden van armoede en China tot de tweede economie van de wereld te maken. Zie Louis Baeck: “Onze vierkante wereldbol”, Leuven 2003.
Xi Jinping’s nieuwe denken
Met president Xi Jinping begint een nieuw tijdperk. De president en partijleider heeft meer politiek talent dan langer werd gedacht, bleek de afgelopen vijf jaar. Met zijn strijd tegen corrupte “vliegen en tijgers” binnen zijn partij en vervolging, berechting en opsluiting in de cel voor corruptie van partijleden en bestuurders, wist hij het volk voor zich te winnen en tegelijkertijd zijn belangrijkste rivalen uit te schakelen. De agenda van Xi omvat veel meer: China moet een politieke macht worden, een culturele macht en een speler op het wereldtoneel. China claimt zijn plek op het wereldtoneel met een ambitieuze buitenlandse politiek en meesterlijke politieke manoeuvres.
Xi heeft op 18 oktober 2017 het 19e nationale congres van de Communistische Partij van China (CPC) toegesproken. De leider van de CPC heeft hier zijn visie voor een nieuw tijdperk bekendgemaakt: “China sluit zijn deuren niet voor de wereld, maar stelt die meer en meer open voor buitenlandse bedrijven. De CPC heeft een tweedelig ontwikkelingsplan tot 2050 om China tot een modern, sterk, democratisch en welvarend socialistisch land te ontwikkelen.
China is gereed voor de transformatie tot een machtige staat die de wereld kan leiden in politieke, economische, militaire en milieukwesties. De Chinese leider hield het congres voor dat de corruptie zwaarder wordt aangepakt, inkomensongelijkheid wordt weggewerkt, wetten worden aangepast en strikter nageleefd en economische hervormingen worden verder uitgevoerd. China staat open voor buitenlandse investeerders.
“Onze partij (CPC) toont sterk, streng en levendig leiderschap met nadruk op partijdiscipline,” zei Xi in zijn slottoespraak tegen de meer dan 2.200 gedelegeerden van het partijcongres. “Ons socialistische systeem straalt kracht en vitaliteit uit. Het Chinese volk en de Chinese natie gaan een schitterende toekomst tegemoet. Van een gematigd welvarende samenleving wordt China een “modern socialistisch land”. Daarin zal de nadruk op economische groei plaatsmaken voor nadruk op een “beter leven” en eerlijkere verdeling van de rijkdom.” Armoedebestrijding is topprioriteit.
Nout Wellink, lid van de raad van bestuur van de Bank of China in Nieuwsuur:
…“China zal op veel terreinen overheersen. Ze zijn al leidend op veel vlakken. De komende jaren wil Xi 750 miljard dollar investeren in het buitenland. In nieuwe handelsroutes en overnames van bedrijven, zoals de Nederlandse verzekeraar Vivat. De overname van grote gevestigde bedrijven is een nieuw fenomeen. Wij zijn er nog niet aan gewend. En daarnaast is China heel anders dan andere landen, dus iedereen is bang voor verandering. Europa maakt zich zorgen daarover…”
Leendert Doerga
