21 november 2018 is uitgeroepen tot Wereld COPD-dag. Op de derde woensdag in november wordt er extra aandacht gevraagd voor deze longziekte die wereldwijd op de vierde plaats staat van doodsoorzaken. In 2020 zal het, zoals het er nu uitziet, de derde plaats innemen! Jaarlijks sterven er rond de 3 miljoen mensen aan deze ziekte. Het thema van het jaar 2018 is “never too early, never too late”. Men wil hiermee benadrukken dat de diagnose zo vroeg mogelijk gesteld moet worden, opdat de interventie of behandeling zo snel mogelijk wordt gestart. Maar ook dat het nooit te laat is om je te laten onderzoeken en behandelen tegen deze ingrijpende ziekte.
Wat is COPD?
COPD of chronisch obstructief longlijden is een progressief verergerende longziekte, die meestal ontstaat als gevolg van langdurige blootstelling aan (tabaks)rook en andere schadelijke stofjes in de lucht. De ziekte komt het meest voor bij rokers. Het is dus zeer belangrijk dat men zo gauw mogelijk stopt met roken! Echter, ook niet-rokers of onbewust meerokers kunnen getroffen worden door deze ziekte. De meest voorkomende verschijnselen van de ziekte zijn benauwdheid (het gevoel onvoldoende zuurstof binnen te krijgen in de longen), langdurig en aanhoudend hoesten (maanden tot jaren) en een verhoogde productie van slijm in de longen en overige luchtwegen. Ook nog langdurige en onverklaarbare vermoeidheid waardoor men minder kan doen dan men zou willen doen. Regelmatig terugkerende verkoudheden, griep en andere longinfecties vullen het rijtje verder aan.
Hoe kan COPD voorkomen worden?
Door individuen, zoals de jongeren, zoveel mogelijk te ontmoedigen om te beginnen met roken. Dit kan bijvoorbeeld door regelmatige educatie in de vorm van lespakketten op de scholen en informatiebijeenkomsten in onder andere gemeenschapscentra en sportclubs. Aan de andere kant zullen rokers actief gestimuleerd moeten worden zo gauw mogelijk hiermee te stoppen, opdat de schade aan de longen beperkt wordt. Makkelijk gezegd natuurlijk maar niet makkelijk uit te voeren.
Daarnaast is het heel belangrijk dat de regering en inwoners van het land werken aan een zo gezond mogelijke lucht om in te ademen. Een groene omgeving voor veel frisse zuurstof! Luchtvervuiling door branden, uitlaatgassen en dergelijke moeten dus zoveel mogelijk voorkomen worden. Enige tijd terug hadden velen enorme last van rook afkomstig van de vuilnisbelt te Ornamibo en daarna ook van een groot terrein in Paramaribo Noord.
Hoe wordt de ziekte vastgesteld?
COPD kan gediagnostiseerd worden door middel van een eenvoudige spirometrie test, eventueel aangevuld met een röntgenfoto van de longen. Bij een spirometrie test wordt er gekeken hoeveel lucht iemand kan in- en uitademen per ademhaling en hoeveel moeite de persoon hiervoor moet doen. Op de röntgenfoto kan de longarts zien of er te veel lucht achterblijft in de longen en of er slijmophopingen zijn.
Hoe wordt COPD behandeld?
Is er eenmaal vastgesteld dat u de aandoening COPD heeft krijgt u direct medicatie voorgeschreven door de longarts. Deze medicijnen dient u voor de rest van uw leven te gebruiken, omdat zij ervoor zorgen dat de longen niet verder achteruitgaan. Daarnaast moet u direct stoppen met roken, indien u dat deed, aangezien dit de longziekte verergerd. Heel vaak zijn COPD patiënten door hun kortademigheid en benauwdheid heel angstig en raakt men makkelijker in een depressie. Uiteindelijk kan men in een sociaal isolement belanden met een slechte kwaliteit van leven. Wie zou dat nou willen?
De fysiotherapeut speelt een hele belangrijke rol in de behandeling van COPD. Door middel van een intensief revalidatietraject, zowel persoonlijk als in groepsverband, leert de patiënt omgaan met zijn klachten en een zo kwaliteitsvol leven als mogelijk te leiden.
De aandachtspunten waarmee de fysiotherapeut kan helpen zijn onder andere: begeleiding bij het stoppen met roken, werken aan de algehele conditie middels het verbeteren van de fysieke activiteit en fysieke fitheid en het aanleren van inademingstechnieken opdat de medicatie juist gebruikt wordt. Dit laatste is belangrijk teneinde de longen zoveel mogelijk van slijm te ontdoen en om zo efficiënt mogelijk te leren ademen. Wat zeker niet over het hoofd gezien moet worden is sociaal contact en lotgenoten ondersteuning door het opzetten van groepsrevalidatiesessies.
Ook leert de fysiotherapeut de COPD patiënt hoe hij of zij het best kan omgaan met de ziekte om er zo min mogelijk last van te ondervinden. Ook hoe hij of zij moet reageren in het geval de ziekte plots verergert. De meeste patiënten geven door de behandeling aan dat zij prettiger in hun vel zitten en beter weten om te gaan met hun ziekte. Als de kortademigheid vermindert en de algemene conditie zowel mentaal als fysiek is verbeterd dan scheelt dat enorm. Niet alleen prettig voor de patiënt maar zeker ook voor de familie- en vriendenkring!
COPD in Suriname
Momenteel is er een diepgaand onderzoek gaande naar het voorkomen van COPD in Suriname. Volgens de mortaliteitsindex (sterfte) van 2012/2013 staat COPD thans op de negende plaats van doodsoorzaken. Bij het in 2013 gehouden bevolkingsonderzoek naar niet-overdraagbare aandoeningen (Nationaal NCD – STEPS onderzoek Suriname) rookt ongeveer 30% van de bevolking! Bijkomende risicofactoren zijn dat 55% van de bevolking te zwaar is en 45% te inactief is. Men hanteert zo te zien absoluut geen gezonde leefstijl. Bovengenoemde groep is extra vatbaar voor het ontwikkelen van COPD. Het is dan ook uitermate belangrijk dat er een beleid komt ter voorkoming en behandeling van chronische longaandoeningen.
Surinaamse Vereniging voor Fysiotherapie met medewerking van Jessica de Vries, MSc.
