Elke keer als het de regering en de regeringsgezinden goed het uitkomt dan praat men over Suriname als rechtsstaat met verwijzing naar het bestaan van een paar ‘papierentijgers’ als instituten zoals het parlement, het Openbaar Ministerie (OM) en de rechterlijke macht. Op papier is alles mooi maar is er in de praktijk ook iets van te merken? Wat merkt en ziet de samenleving? Wat is het resultaat?
Machtstaat in de praktijk
In de praktijk regeert de president met een “ijzeren hand”, het is een machtstaat. Iedereen kijkt de andere kant op, de samenleving is verloederd. Want hoe is het mogelijk dat in een land een president zich bezig heeft gehouden met een shady deal met een Italiaan voor US$ 7 miljard en al 2 jaar wil hij niet vertellen wat zijn rol was en niemand en dan ook niemand van de papierentijgers en ook van de andere moraalridders die de hele dag de bezorgde heiligen over rechtsstaat uithangen, zich druk hebben gemaakt over deze verloedering.
Dat is het niveau van beschaving nu. Hoe komt het dat het OM niet uit zichzelf – ambtshalve heet dat – een onderzoek is gestart om de president te bevragen over zijn rol en betrokkenheid bij die deal en bij andere zaken. Bezig zijn met een shady strafbare zaak is heel verwerpelijk en ook in sommige gevallen zelfs strafbaar. Niemand van de babbelende zondagse club op een bekend radiostation heeft in de 2 jaar zich druk gemaakt over de lakse houding van het OM. Hoeveel van de moraalridders maken zich druk over de zo opzichtige vergrijpen van de regering zoal bijvoorbeeld bij de SLM en dat het OM er nog steeds geen helderheid over verschaft? De president grijpt in, de minister van Financiën grijpt in en noch babbelt men over rechtsstaat? Wie houdt wie voor de gek in dit land?
Elke week worden critici de mond gesnoerd, geïntimideerd en vaak met de harde hand opgehaald door interventieteams. Mensen, soms zelfs juristen, durven niets meer te zeggen. Hoezo rechtsstaat? Suriname is een machtstaat. De babbelende moraalridders zijn helemaal mee gecorrumpeerd. Grote mediahuizen zitten helemaal op de schoot en in de tas van de regering, heel opzichtig zelfs. De directeur/eigenaar van de krant, radio en tv is adviseur van de president. Wie houdt wie voor de gek? De voorzitter van een buitenparlementaire oppositiepartij is juridisch adviseur van de president. Wie houdt wie voor de gek? De samenleving is helemaal verloederd. Er is geen normbesef en nog durft men te praten over een rechtsstaat. Plaat of bord voor je hoofd?
Het is dit gebrek aan normbesef en inzicht in de realiteit over het niet functioneren van die ‘papierentijgers’ dat die discussie zo bemoeilijkt.
Rechtsstaat op papier
Mensen die aan den lijve ervaren hoe gebrekkig die papierentijgers functioneren begrijpen totaal niet waar de regering en regeringsgezinden het over hebben. En de regering en regeringsgezinden wassen lekker makkelijk hun handen in onschuld met simpele verwijzingen naar die ‘papierentijgers’. De patstelling is hiermee gecreëerd, de discussie over het disfunctioneren van die papierentijgers is daarmee in de grindbak beland. Wie houdt wie voor de gek?
Het hebben van die papierentijgers is niet voldoende en geen waarborg voor een rechtsstaat. Ze moeten functioneren zoals bedoeld en resultaat leveren. Daar gaat het mis. Dat is het probleem. Het functioneert niet en daarover zwijgt die hele samenleving in het algemeen maar in het bijzonder de regering en de regeringsgezinden. Dus de rechtsstaat is niks anders dan een papieren rechtsstaat.
Wij nemen de 3 belangrijke tijgers onder de loep:
1. Parlement: in Suriname is het parlement nu (vroeger was het deels anders) niks anders dan een ‘kermis’ waar ‘clowns’ bij elkaar komen om elkaar de loef af te steken, uren over pietluttigheden te babbelen waarvan in 99,99 procent van de gevallen de einduitslag al bekend is nog voordat de act begint. Alle coalitieleden stemmen 5 jaar voor alles van de coalitie en de hele oppositie is 5 jaar per definitie tegen tenzij er een gezamenlijke tjutya of nyan te maken valt. Het parlement functioneert niet (meer) zoals het in een democratie behoort te functioneren. Dus veel hoop kan de burger niet vestigen op een kritische begeleiding van de regering door het parlement.
2. OM: in Suriname is dezer dagen een stevig wantrouwen ontstaan in het OM. Terecht of onterecht, het beeld is er en er zijn voldoende voorvallen om een beeld van een partijdig OM te hebben. Het bizarre is dat het OM met zijn ‘apathische’ houding dit beeld alleen maar versterkt. Het OM toont totaal geen leiderschap om de bezorgdheid uit de samenleving weg te neme.
De pasbenoemde advocaat-generaal maakt zich meer druk over het woord ‘beloning’ maar minder druk om de reden van waar dit woord komt. Zij zou meer leiderschap kunnen tonen en meer aan transparantie en communicatie moeten doen en niet alleen als het haar als persoon betreft. Het gaat om het instituut.
Lees in dit verband mijn 2 artikelen:
Het OM lijkt Icarus die met vleugels van was naar de zon wil vliegen
Iedereen stinkt in de tjutya van de spindoctors van de VHP rond de benoeming van de pg
Tegen deze achtergrond van observaties over het OM kan men niet simpel verwijzen naar het zijn van een rechtsstaat omdat men een onafhankelijk OM heeft. Dus de burger kan niet gerust zijn en erop aan dat het OM goed functioneert en aan de burger ligt het niet.
3. Rechterlijke macht: in Suriname kent iedereen iedereen. Het is een dorp. Suriname is een gemeenschap waar iedereen een oom of tante is, bloedfamilie of gewoon een kennis van een kennis en dus soort van familie. De pool van mensen die rechters zijn, is klein. Er zijn teveel verbanden tussen de mensen met als risico belangenverstrengeling en of loyaliteitsissues tussen de rechters, OM, juristen en burger. En daar zwijgt men graag over.
Het doodzwijgen van het bestaan van dat fenomeen neemt het wantrouwen niet weg maar sterker nog het versterkt dat wantrouwen. Er zijn voorvallen die rieken naar verwevenheden en dat negeren maakt de burger die aan het kortste eind trekt alleen maar boos en achterdochtig.
Wie kent niet bijvoorbeeld de relatie tussen de minister en haar zus die rechter is. Wie kent niet de neef die in de Krijgsraad/Hof van Justitie deelnam en wiens oom een van de decemberslachtoffers was? Simpel verwijzen naar een onafhankelijke rechterlijke macht is naiviteit en minachten van de intelligentie van de burger. Er is ook reden om te twijfelen aan de onafhankelijkheid en integriteit want je hoort nooit een van ze met analyses over zorgelijke zaken. Onafhankelijkheid ontneemt je niet de verantwoordelijkheid om technische analyses te delen. Bovendien laten diezelfde rechters zich adviseren door burgers in Nederland die wel aantoonbare banden hebben met burgers in Suriname die ergens betrokken in zijn. Wie houdt wie voor de gek?
Geen tegenmacht georganiseerd
Het disfunctioneren van de papierentijgers zou deels gecorrigeerd kunnen worden als er voldoende zelfreinigingsmechanismen en tegenmachten waren georganiseerd. Dat is helaas niet gebeurd. Er zijn niet alleen geen mechanismen zoals bijvoorbeeld een ombudsman of iets als de Raad van State in Nederland, maar het is ook niet te vinden in de integriteit van velen die de papierentijgers bemensen. Dit maakt dat de zorgelijkheid alleen maar ernstiger is. Veel Surinamers in een positie/rol bij de papierentijgers kijken je aan alsof ze water zien branden als je het hebt over mislukte rechtsstaat en dat de regering een machtstaat van Suriname heeft gemaakt.
Verloedering als resultaat
Het eindresultaat van de huidige situatie is een verloedering van de samenleving. Als je als autoriteit het niet in je hebt om uit jezelf zelfreinigend op te treden, als je geen moment aan zelfreflectie doet en als je in een kring beweegt waar niemand elkaar ergens op aanspreekt dan is de samenleving verrot, verloederd en failed.
Hoe bestaat het dat maatschappelijke organisaties zoals IRIS, de bisschop en andere organisaties en instituten als de Orde van Advocaten, de media en anderen niet van zich laten horen en de bezorgdheid laten merken.
Valsheid viert hoogtij in Suriname. Men is selectief als het gaat om mensenrechten, democratie en rechtsstaat. Alles is volgens velen geschonden in de jaren 80 en met name in 1982 en daarover kunnen ze uren, dagen, weken, maanden en jaren blijven praten, maar hier en nu wordt de rechtsstaat in alle standen ‘verkracht’ en dat ontgaat ze allemaal. Houden de babbelaars van het land, van democratie, van orde en fatsoen of zijn zij vals en egoïstisch eigen belangen aan het nastreven? Wie houdt wie voor de gek?
Suriname is nu zeker geen rechtsstaat in de beleving van de burger. En daar zijn niet alleen de papierentijgers – het parlement, het OM en de rechterlijke macht – maar ook al die mensen die de andere kant opkijken verantwoordelijk voor. Albert Einstein zei: “de wereld vergaat niet door mensen die evil doen, maar door mensen die de andere kant opkijken als er evil is”.
Hikmat Mahawat Khan
