Bijna iedereen – behalve regeringsgezinden – die een mening heeft over de Pan American-case, heeft zijn/haar mening en beeld gevormd op basis van wat de klokkenluider ons heeft willen doen geloven. Zijn selectie van informatie is de basis waarop allerlei commentatoren en duiders zijn gaan voortbouwen. Ook ik ben daarmee gevoed, waarop 2 artikelen en 1 interview volgden. Weinigen hebben de documenten zelf bestudeerd en gefileerd. Ik heb nu eindelijk de documenten zelf kunnen bemachtigen en heb onthutsende ontdekkingen gedaan en stel mijn mening op een aantal punten ook bij.
Hieronder enkele relevante delen, zodat de brede samenleving op basis van deze feiten zijn/haar mening ook kan bijstellen al naar lang jouw eigen norm en integriteit is.
Inconvenient truth en convenient lie
Mij is opgevallen dat velen niet bereid zijn om hun mening bij te stellen omdat de convenient lie hun goed uitkomt. In dit geval komt het anti-regeringsgezinden heel goed uit dat er onzuiverheden herhaald worden en die willen de inconvenient truth niet horen.
In de heisa over kasreserveroof en US$ 4 tot 5 miljard schuld kwam die convenient lie de anti-NDP-gezinden erg goed uit. Degene die de inconvenient truth toen voor de VHP’ers bracht werd verguisd door hen en bejubeld door de NDP’ers en nu is het andersom in de Pan American-case. Ikzelf kies steeds voor de waarheid, de inconvenient truth voor velen, omdat ik mijn eigen morele kompas blijf volgen en mij laat leiden door een van mijn favoriete verzen uit de Koran, namelijk “wees eerlijk en rechtvaardig EN spoor elkaander aan om eerlijk en rechtvaardig te zijn.”
Alle heisa om
Tot nu is de grote beroering in de samenleving over deze case geconcentreerd rond 5 grote blokken van verwijten, aantijgingen en verdenkingen:
1. PPP – het is geen PPP dus er is vervalst.
2. Betaling US$ 8 miljoen – er was geen grondslag om te betalen, dus er is iets valselijk bedacht.
3. Geen ‘stukken’ – er waren geen documenten waardoor de vp de betaling tegenhield, dus er is gefraudeerd bij de betaling.
4. Gerommel met admin en bestuurlijke procedures – missives, resoluties zijn niet in de juiste volgorde genomen, dus besluiten zijn strafbaar.
5. Compatabiliteit – de Compatabiliteitswet is overtreden.
Wat ook sterk heeft gespeeld is dat de samenleving achterdochtig werd nadat Armand Achaibersing, inmiddels ex-minister van Financiën, tot tweemaal toe de betaling aan Pan American tegenhield met verschillende argumenteringen en de vp heeft daaropvolgend ook tot driemaal toe de goedkeuring tegengehouden. Dit heeft de meningen, ook de mijne toen, versterkt dat er een bruya in de zaak zit. Maar wie dit nader bestudeert kan tot een ander inzicht komen. Dit behandel ik apart.
Het is in dit verband ook belangrijk om te weten dat er een paar cruciale documenten zijn waar we goed naar moeten kijken:
Onthutsende ontdekkingen
1. Public Private Partnership (PPP)
Met name Achaibersing maakt stampei over dat het geen PPP is en daardoor dacht iedereen dat Nurmohamed iets verzonnen heeft en valselijk bezig is. Maar er is alle reden om aan te nemen dat het wel om een PPP gaat, immers er staat in het moederdocument uit 2019 het volgende:
Pan American is een private club en FWLI is een publieke organisatie, een bij wet geregeld overheidsorgaan, en dus is de samenwerking een publiek privaat partnerschap. Al te hypergevoelig doen over woorden is zwaar overtrokken en PPP kent vele varianten en het begrip PPP is niet juridisch omkaderd dus er is niets valselijk bedacht. Je kan hoogstens zeggen dat het concept uitgewerkt is maar dat is niet Nurmohamed te verwijten maar degene die met een servet en een rietje destijds de overeenkomst hebben gemaakt en onder wiens verantwoordelijkheid het toen was gebeurd.
Dit punt was dus volgens mij een zinloze heisa van de klokkenluider. Op de rol van Achaibersing kom ik later op.
2. Betaling US$ 8 miljoen
Er is voldoende basis om aan te nemen dat de overheid de verharding voor haar rekening moest nemen immers er staat in art 4.2.8 in het moederdocument, en dit stuk werd ook door de klokkenluider weggehouden:
En lees dit ook in combinatie met 4.2.2
Nu kom je tot de conclusie dat er alle reden voor Pan American en voor Nurmohamed was om aan te nemen dat onverharde wegen voor rekening van de verkavelaar komen en het verharden van wegen voor rekening van de overheid. Hier vind je de basis voor de betalingsverplichting die Nurmohamed probeerde na te komen. Dit laat onverlet dat onderzocht moet worden hoe groot die kosten hadden mogen zijn: US$ 7,9 miljoen of US$ 7,5 miljoen of minder. Dat is een veel relevantere onderzoeksvraag dan het verwijt dat er valselijk betaling is bedacht. Misleiding van de klokkenluider! Trouwens, uit 4.1. kan men opmaken dat het hele perceelland van 28,97 ha bestraat en verhard moest worden. Het aantal huizen is niet bepalend voor de wegen.
3. Er zijn geen ‘stukken’
De vp stuurt de verzoeken terug omdat er geen stukken waren. Dit had kennelijk te maken met het feit dat het moederdocument niet voldoende uitgewerkt was, en met name de weerstand van Achaibersing zorgde voor veel twijfel bij de vp. Uit niets blijkt dat het weigeren door de vp tot valselijkheden heeft geleid. Dus een onnodige ophef van de klokkenluider en als gevolg van zoveel ophef onnodige ophef bij de samenleving dat er misschien een tyutya in zit.
4. Gerommel met administratieve en bestuurlijke procedures
Er is administratief-bestuurlijk kennelijk slordig omgesprongen met processen en volgorde. De vraag is of deze misslagen strafbare feiten zijn. Ik betwijfel dat. En om de hele zaak zo op te blazen voor deze administratief-bestuurlijke misslagen is een lachertje, want je kunt het vergelijken met dat je een ‘moordenaar’ helaas vrij moet laten lopen, maar uiteindelijk hem aanspreekt op het feit dat hij zijn auto verkeerd op de stoep voor het gerechtsgebouw had geparkeerd.
5. Compatibiliteit
Dit is het minst sterk belicht door de klokkenluider, maar volgens mij de meest ernstige overtreding van Santokhi en in mindere mate van Nurmohamed. De vraag moet zijn: is de begroting van 2023 overtreden? Was die US$ 7,9 miljoen wel begroot en goedgekeurd door het parlement? Die vraag moet worden onderzocht, en het is belangrijk voor de gemeenschap om zich af te vragen waarom de ABOP dit wetende ook heeft laten gebeuren.
De missive van 2 februari 2023 is ook als cc naar de vp en alle ministers gegaan. Dus de vp en alle andere ABOP-ministers hebben dit gehad, maar niemand, en ook niemand heeft via hun ABOP-fractie in het parlement dit tot een halt geroepen. Dat geld was toen nog NIET betaald! Pas nadat de laatste van 9 tranches betaald was, komt Sampie naar buiten met dit verhaal van de klokkenluider. Het kalf was al verdronken! Terwijl de ABOP het kalf nog in februari 2023 had kunnen redden.
Maar voor de goede orde, dit blijft een punt van onderzoek, en dat is een belangrijk verwijt, gezien de meerderheid in het parlement die de aangepaste begroting goed had gekeurd dan wel er wel een voorziening was in de begroting van 2023!
6. Rol Achaibersing
Het is belangrijk om de rol van Achaibersing onder de loep te nemen, want hij heeft voor veel ruis gezorgd. Iedereen, velen, zijn gaan denken dat hij uit integere motieven heeft gehandeld, en dat is wat ik betwijfel omdat de argumenten die hij aanvoerde niet deugden en er is nul komma nul reden om op zijn bruine ogen af te gaan. Dit is ook de man die met droge ogen ons vertelde hoe goed zijn kennis was toen hij ons in de HPSG-rommeldeal in frommelde, toen hij ons in een foute Surfin in rommelde, toen hij het land in een Italiaanse tyutya in rommelde en tenslotte hij is de man van Blauwmeer. Weet je dat allemaal nog? Dus hij is de laatste die je op zijn bruine ogen moet geloven, zou ik zeggen.
Wel, als hij neutrale, zuivere feiten opvoert, dan moet je dat wel geloven. En die neutrale, zuivere feiten had hij niet. Hij weigerde omdat het volgens hem geen PPP was. Hierboven heb ik aangetoond dat het wel een PPP verondersteld mocht worden. Achaibersing vond dat het bestuur van FLWI niet rechtmatig was en dus de overeenkomst van 2019, het moederdocument, wellicht nietig was, maar hij kwam met een uiterst curieuze oplossing die zijn onkunde en foute motieven wat mij betreft verraadde, namelijk hij stelde een paar nieuwe namen voor om in het bestuur te gaan en daarmee zou dan de onrechtmatigheid van de overeenkomst verdwijnen. Huh? Ja, inderdaad huh, want door nieuwe namen te plaatsen verdampt de nietigheid van de overeenkomst niet meteen. Die nieuwe namen lijken uit zijn koker te komen. Zouden “zijn mensen” voortaan FLWI gaan besturen?
Kortom, de motieven van Achaibersing zijn discutabel. En vreemd genoeg heeft een deel van de samenleving ineens deze man in de harten gesloten als zijnde de redder van het land. Zo zie je maar hoe selectief mensen kunnen zijn als het hen uitkomt. En trouwens, het is begrijpelijk dat Raghoebarsing bij aantreden het dossier, achtergelaten door Achaibersing met het predicaat giftig, niet meteen als koosjer gaat behandelen. Die gaat ook eerst remmen en zelf willen valideren, dat verklaart denk ik de initiële houding van Raghoebarsing.
Tenslotte
Ik denk dat Santokhi andere keuzes had kunnen maken met betrekking tot de schaarse middelen van het land. De basis van de betalingen vloeit echter wel voort uit een overeenkomst van de vorige regering, maar Santokhi wilde gretig scoren met de woningen en besloot dus niet halverwege te remmen. Er zijn zeker fouten begaan, maar niet zoals de klokkenluider ons wil doen geloven.
Het is belangrijk dat het OM hier snel helderheid in brengt. Wij weten niet wat er tussen 2019 en 2023 aan correspondentie is geweest tussen Pan American en de overheid (de ministeries van Openbare Werken en Financiën en FLWI). Die correspondentie zal veel helderheid brengen. Ook mondelinge afspraken kunnen overeenkomsten zijn, mits aan te tonen of aannemelijk te maken, dus ook die afspraken zijn belangrijk.
Mijn oproep, bestaande uit 2 artikelen en 1 interview, was steeds om het OM snel en grondig onderzoek te laten doen, en daar blijf ik bij. Mijn oproep dat de verzamelde wijsheid in Suriname zelf de zaak moest fileren, wordt nu alleen maar sterker nu ik dit nader heb bestudeerd. Mijn stellingname dat Santokhi ten onrechte US$ 8 miljoen heeft betaald en dat de NDP een betere dealmaker was, moet ik herzien na de bestudering van de documenten. Ik kies voor de waarheid en niet voor de convenient lie.
Er moeten nog wel paar zaken uitgezocht worden en beoordeeld worden op strafbaarheid, zoals:
a. Waarom is US$ 7,9 miljoen betaald in plaats van de US$ 7,5 miljoen waar Pan American om vroeg na korting aan de overheid?
b. Waarom maakt de minister van Financiën zich nu niet druk dat Pan American in het openbaar meldt dat die het geld niet heeft ontvangen? Waar is het geld dan naartoe?
c. Wat was een redelijk vergoedingsbedrag voor de verharding? Is er niet teveel betaald?
d. Is de begroting overtreden? Zeer waarschijnlijk wel.
De klokkenluider is niet in actie gekomen omdat die begaan is met het lot van het land, maar er zitten wraakgevoelens achter; persoonlijke belangen van de klokkenluider zijn het motief en hij zuigt iedereen mee in een fuik die hij moedwillig en heel geraffineerd heeft gecreëerd. Kritisch zijn op een regering moet altijd op fairplay basis gebeuren. Deze regering maakt zoveel fouten, er is zoveel nucleair materiaal dat men nu niet een gekunsteld verwijt nodig heeft om de regering tot orde te roepen. Men kon kruisraketten afvuren, maar men doet dat niet en nu komt men met een doppie pistool. Wat zijn dan de motieven?
Hikmat Mahawat Khan
Ps. Voorlopig is dit mijn laatste bijdrage in het publieke debat, ik ga met reces. Ik ga mij voorbereiden op de Ramadan die over een paar dagen gaat beginnen. “Wees eerlijk en rechtvaardig EN spoor elkaar aan om eerlijk en rechtvaardig te zijn.”
