In 2019 stond Suriname er economisch nog relatief stabiel voor. De vorige NDP-regering droeg een economische groei van 2,6 procent en een inflatie van 4,2 procent over aan de huidige regering onder leiding van president Chan Santokhi, zoals gerapporteerd door het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in diens artikel IV-missie van dat jaar. Dat was opmerkelijk, zeker gezien het ontbreken van bauxietinkomsten en de lage wereldmarktprijzen voor olie en goud.
De financiële coup van 2018 en de impact op de valutamarkt
Een pijnlijke herinnering die nog vers in het geheugen ligt, is de Nederlandse financiële coup van 2018. Het Openbaar Ministerie in Haarlem legde op Schiphol beslag op een geldzending van de Centrale Bank van Suriname (CBvS), ter waarde van maar liefst 19,5 miljoen euro. Dit leidde tot een ernstige verstoring van het valutaverkeer in Suriname. Omdat de economie grotendeels op contant geld draait en circa 70 procent van de bevolking in de informele sector werkt, ontstond er een explosieve schaarste aan contante Amerikaanse dollars.
Hoewel de Nederlandse autoriteiten vermoedelijk beoogden de regering-Bouterse te destabiliseren, profiteerden veel Surinamers juist van de situatie door te speculeren op de valutamarkt. Door in het buitenland goedkoop euro’s in te wisselen tegen gunstige koersen en deze vervolgens in Suriname te verkopen, werd er fors verdiend. Bovendien speelden bepaalde VHP-valutabazen een rol in het opdrijven van de wisselkoers van de Surinaamse dollar (SRD) in aanloop naar de verkiezingen van mei 2020 – een ontwikkeling die politiek in het voordeel van Chan Santokhi uitpakte.
Herhaling van het patroon in 2025
Na de verkiezingen van 2025 lijkt hetzelfde patroon zich opnieuw te voltrekken. Wederom worden pogingen ondernomen om de NDP te dwarsbomen, terwijl de Surinaamse bevolking en het bedrijfsleven gebukt gaan onder financiële chaos. Een belangrijke vraag is hoe het mogelijk was dat er de afgelopen vijf jaar zulke grote geldstromen in contante Amerikaanse dollars plaatsvonden, terwijl de levering van FED-dollars al in 2020 werd stopgezet.
Hoewel president Santokhi publiekelijk heeft onthuld dat Surfin NV werd opgezet om geldstromen van de Centrale Bank om te leiden naar een VHP-gelieerde entiteit, lijkt het volk nog steeds niet te beseffen dat het is misleid. Waar zijn de ministers Achaibersing en Ramdin van Surfin NV gebleven? En waar blijven de transparante rapportages over de afdrachten van Staatsolie en de inkomsten van Iamgold in de afgelopen vijf jaar?
Verhoogde schuldenlast en verpanding van Blok 58
Het is bijzonder zorgwekkend dat de regering-Santokhi, ondanks de meevallers van stijgende grondstoffenprijzen, er bewust voor heeft gekozen om internationale betalingsverplichtingen niet na te komen. Dit beleid heeft geleid tot een onnodig verhoogde schuldenlast en de verpanding van olieblok 58 tot het jaar 2050 aan Oppenheimer – een actie die de toekomstige economische soevereiniteit van Suriname ernstig ondermijnt.
Politieke spelletjes en gebrek aan transparantie
Terwijl de kritiek op het huidig financieel-economisch beleid toeneemt, probeert de VHP via sociale media de schuld af te schuiven op de aankomende NDP-regering. Dat is niet alleen onethisch, maar ook immoreel. Op de valreep worden nog allerlei missives en wurgcontracten getekend, waarbij niet het volk, maar vooral familieleden en partijvrienden worden bediend.
De regering en haar monetaire autoriteiten blijven ondertussen concrete antwoorden schuldig over de huidige crisis. Minister van Financiën Stanley Raghoebarsing weigert verantwoording af te leggen en onderstreept daarmee het gebrek aan transparantie. Ironisch genoeg is juist hij – aangesteld om financiële stabiliteit te garanderen – degene die mondelinge afspraken maakte over miljoenenuitgaven zonder enige rapportageverplichting.
Een oproep aan het Surinaamse volk
Het Surinaamse volk is gewaarschuwd: geloof niet langer in politieke sprookjes. Het is tijd om de realiteit onder ogen te zien en terug te keren naar verantwoord bestuur. Alleen door op zoek te gaan naar de verdwenen staatsinkomsten en de oorzaken van het falende beleid bloot te leggen, kan de impact van deze financiële tijdbom worden beperkt en kan er gebouwd worden aan een stabiele en welvarende toekomst.
Imran Dahoe
Surinaams commentator en financieel analist
