Bij de herdenking van de 15 helden die 41 jaar geleden hun leven gaven voor de democratie van Suriname valt op dat er in die 41 jaar nog steeds geen gerechtigheid heeft plaatsgevonden. “De moordenaars lopen nog steeds vrij rond en mogen doen en zeggen wat hun goed dunkt,” zegt Pater Antonius ‘Toon’ te Dorsthorst tijdens de herdenking van de Decembermoorden in Fort Zeelandia. Het lijkt volgens hem heel zwaar voor de directe nabestaanden om dit machteloos te moeten aanzien.
Leed en teleurstelling
“Als het ware lijkt het erop dat ze ongestraft blijven,” vervolgde hij. 41 jaar lijkt een hele lange tijd, en in die tijd hebben de nabestaanden veel pijn ervaren. Het leek erop dat de moordenaars van de 15 zonen van Suriname het recht meenden te hebben de nabestaanden te verwijten dat ze recht en waarheid zochten. Volgens pater Toon lijkt het erop alsof we in een omgekeerde wereld leven waar de mensen die verantwoordelijk zijn voor de moorden menen zich het recht te kunnen aanmeten om de nabestaanden de maat te nemen.
Pater Toon vraagt aandacht voor het leed en de teleurstelling in al die 41 jaar dat het de Surinaamse natie niet is gelukt om waarheid en recht boven tafel te krijgen. De nabestaanden hebben volgens de pater het leed en de teleurstelling heel waardig gedragen, want er was veel pijn en verdriet. Desalniettemin zijn ze blijven geloven in de rechtsstaat Suriname, meent hij. Hij is van oordeel dat de opofferingen van de nabestaanden niet vergeten moeten worden, naast de eer die men geeft aan hen. “We kijken uit naar 20 december en hopen dan nogmaals in een andere context hier te staan,” aldus pater Toon.
8-decemberstrafproces
Sunil Oemrawsingh, voorzitter van de Stichting 8 december 1982, gaf aan dat ze in het bijzonder een ode willen brengen aan de weduwe van de slachtoffers van 8 december 1982. Ondanks het ontbreken van een vader in huis hebben ze hun gezinnen met vastberadenheid en veel liefde opgevoed tot goede burgers. “De diepe pijn van dit gemis en het onvervulde verlangen naar gerechtigheid dragen de families met zich mee, elk uur en elke dag van hun leven,” zegt Oemrawsingh.
Hij gaf aan dat in 2007 25 personen werden gedagvaard voor de op 8 december 1982 gepleegde moorden. Toen begon voor de Krijgsraad eindelijk het 8-decemberstrafproces. Anno 2023 zijn er slechts 5 verdachten over van de oorspronkelijke 25. Het 8-decemberstrafproces, dat op 30 november 2007 begon, was een flakkerende hoop voor velen die verlangden naar gerechtigheid. Echter is dit proces niet zonder obstakels geweest. Er werden vele vertragingsmethodieken toegepast, zegt Oemrawsingh.
“We verwachten dat op 20 december 2023 het rechtsproces aangaande het 8-decemberstrafproces tot een einde zal komen,” zegt Oemrawsingh. Dit moment draagt het gewicht van zowel gerechtigheid als hoop voor de nabestaanden en het volk van Suriname. Oemrawsingh, die zelf een nabestaande is, werd emotioneel en moest een traan wegvegen.
Na de toespraken werden kransen en bloemen gelegd door nabestaanden, ambassadeurs, familieleden en anderen bij het monument Bastion Veere in Fort Zeelandia.
