Na een noodzakelijke verlenging van enkele uren van de 28ste klimaatconferentie in Dubai, Verenigde Arabische Emiraten, is de kogel eindelijk door de kerk. De laatste versie van de Global Stocktake tekst, die vanmorgen om 03.00 uur lokale tijd werd vrijgegeven door het COP-presidentschap is aangenomen.
Op 11 december, de dag voordat de COP zou moeten eindigen, was het nog een race tegen de klok om overeenstemming te bereiken over onder andere de “Global Stocktake” (GST). De afgelopen dagen konden landen onderling echter geen middenweg vinden. Het was een onophoudelijke duw en getrek tussen de verschillende onderhandelingsblokken. Zoals gebruikelijk in de laatste fase van de COP, is er daarom geïntervenieerd door het COP-presidentschap waarbij er ontwerpteksten zijn opgesteld met als streven consensus te bereiken.
Maljis
COP-participanten kunnen een nieuw woordje toevoegen aan hun vocabulaire. ‘Maljis’, het Arabische woord voor consultatieve vergadering waarbij COP-president Sultan Al Jaber zelfs als brug optreedt tussen de partijen over de onderwerpen die zich in een impasse bevinden. Verschillende partijen, journalisten, klimaatactivisten en maatschappelijke organisaties waren vol spanning wachtende op de GST-tekst, waarvan de publicatie herhaaldelijk werd uitgesteld.
Maandag is de tekst om 17.00 uur lokale tijd eindelijk gepubliceerd vanuit het COP-presidentschap. Wat volgde was een collectieve uiting van teleurstelling en protest over het gebrek aan duidelijke en sterke bewoordingen in de zinssneden. Voor het mediacenter vonden in de avond de zogeheten “media huddles” plaats, waarbij partijen hun zienswijze over de tekst deelden met journalisten.
Uitfaseren fossiele brandstoffen verwijderd
Tijdens de klimaatconferentie dit jaar moet de inaugurele GST onder het Klimaatakkoord van Parijs plaatsvinden. Dit is een analyse van de voortgang die landen tot nu toe hebben gemaakt om de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs te bereiken. Uit een rapport van de United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) eerder dit jaar, blijkt dat de wereld de klust helemaal kwijt is geraakt met betrekking tot het beheersen van de klimaatcrisis. Er moeten volgens wetenschappers drastische maatregelen getroffen worden om de opwarming van de aarde te limiteren tot 1,5 graden Celsius.
In het akkoord dat door het presidentschap is opgesteld is er echter geen speur te bekennen over het uitfaseren noch het afbouwen van fossiele brandstoffen. In de plaats hiervan zijn zwakkere, globale woorden gebruikt.
Ook zijn er geen duidelijke financiering-mechanismen opgenomen ter ondersteuning van de ontwikkelingslanden voor wat betreft energietransitie. Verder wordt in de energie-paragraaf het woordje ‘kan’ gebruikt, wat dus geen verplichting oplegt aan partijen.
Suriname
De Alliance of Small Island States (AOSIS), waar Suriname tijdens de onderhandelingen deel van uitmaakt, sprak na de tekst te hebben doorgenomen van een doodstraf voor de AOSIS-landen. Dat het woord ‘kan’ in plaats van ‘moet’ wordt gebruikt gaat niet door de beugel bij de AOSIS. Zo ook het gebrek aan “uitfasering van fossiele brandstoffen” niet. Suriname Herald verneemt uit betrouwbare bronnen dat zowel de AOSIS als de EU gedreigd hebben weg te lopen uit de vergadering.
Ivette Patterzon van het Surinaams onderhandelingsteam, zei dat de tekst voor Suriname wel bescherming biedt voor de ontwikkeling van de olie- en gasindustrie. Echter mist er volgens haar cruciale erkenning van het bos als belangrijke schakel in de mitigatie ambitie.
Wopke Hoekstra, eurocommissaris voor klimaatactie, noemde het document teleurstellend. Volgens hem is het niet opgewassen tegen de klimaatcrisis en moeten de conversaties worden voortgezet om een effectievere tekst te produceren.
Stand van zaken
Maandag heeft COP-president Sultan Al Jaber rond 22.30 uur een maljis gehouden met de hoofden van de verschillende delegaties over de GST-ontwerptekst. De standpunten van de verschillende partijen tot en met de vroege ochtend van 12 december, wat de laatste dag van de COP zou moeten zijn, waren bepalend voor de uitkomst van de COP28-conferentie.
Om 03.00 uur vannacht lokale tijd is er een updateversie van de tekst gepubliceerd. Hierin wordt er niet specifiek gesproken over ‘uitfasering’, maar praat men over de transitie van fossiele brandstoffen. Partijen hebben hierover een compromis kunnen sluiten. In de aangenomen tekst komt ook het belang van de National Determined Contributions NCD’s in relatie tot de doelstelling van 1,5 graden Celsius aan de orde.
Globale adaptatie doelstelling
De tekst voor de globale adaptatie doelstelling vanuit het COP-presidentschap is ook niet veelbelovend. Alhoewel er wordt verwezen naar een groot tekort aan adaptatie-financiering, zijn er geen duidelijke passages opgenomen over het beschikbaar stellen van financiële middelen. Tiffany van Ravensway, hoofd adaptie coördinator voor G77+China, beaamt dat de “means of implementation” – zoals de beschikbaarheid van fondsen en capaciteitsversterking – momenteel het grootste heikelpunt is waarover partijen geen overeenstemming kunnen bereiken.
Ook zijn er in de tekst termen opgenomen zoals “transformative adaptation” en “maladaptation avoidance”. Echter is het voor partijen onduidelijk hoe deze termen gedefinieerd moeten worden.
