De Vereniging van Saamaka Gemeenschappen (VSG) heeft samen met andere inheemse en tribale volkeren uit Latijns-Amerika een historisch manifest ondertekend op het grondgebied van de Sarayaku in Ecuador. De bijeenkomst, die van 21 tot 25 mei plaatsvond, bracht vertegenwoordigers bijeen uit Suriname, Ecuador, Colombia, Brazilië, Peru en Mexico.
Allen zijn betrokken bij zaken bij het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens (IACHR), en eisen gezamenlijk de naleving van uitspraken van het Hof door hun respectieve Staten. De aanleiding voor deze gezamenlijke actie ligt in het vonnis van 27 juni 2012, waarbij het Hof oordeelde dat de Ecuadoraanse staat verantwoordelijk is voor ernstige mensenrechtenschendingen jegens het Sarayaku-volk.
Zonder hun vrije, voorafgaande en geïnformeerde toestemming (FPIC) werd olie-exploratie toegestaan op hun grondgebied, waarbij zelfs explosieven werden geplaatst. Het Hof erkende dat dit niet alleen hun landrechten en culturele identiteit schaadde, maar ook hun fysieke veiligheid en juridische bescherming.
Volgens de VSG ervaren ook Surinaamse Inheemse en Tribale gemeenschappen, waaronder het Saamaka-volk, vergelijkbare schendingen. In hun woon- en leefgebieden worden economische activiteiten uitgevoerd zonder voorafgaande raadpleging, vaak met ernstige gevolgen voor mens en milieu.
“Ondernemers en multinationals laten gebieden zwaar gehavend achter, zonder enig voordeel voor de lokale bevolking,” luidde het tijdens een recent VSG-publiek debat.
Manifest van solidariteit en strijd
Tijdens de bijeenkomst werd het Manifest van de Regionale Bijeenkomst van Inheemse en Stamvolkeren van Latijns-Amerika in Verzet ondertekend, waarin vier centrale toezeggingen zijn opgenomen:
1. Verdediging van territorium – de bescherming van voorouderlijke gronden en de rechten van de natuur tegen exploitatie en vernietiging.
2. Vorming van een regionale coalitie – een nieuw orgaan moet toezien op de uitvoering van gerechtelijke uitspraken en de solidariteit tussen volkeren versterken.
3. Verantwoording eisen van staten – regeringen worden opgeroepen om vonnissen van het Inter-Amerikaans Hof uit te voeren.
4. Oproep tot klimaatactie – de wereldgemeenschap wordt aangespoord om vóór COP30 in Belém klimaatbeleid te ontwikkelen gebaseerd op inheemse en voorouderlijke kennis.
Met deze ondertekening breidt de VSG haar netwerk van internationale steun uit. “De strijd voor wettelijke erkenning van de collectieve grondenrechten van het Saamaka-volk krijgt hierdoor een nieuwe dimensie. Deze solidariteit betekent dat we sterker staan in het eisen van wat ons rechtmatig toebehoort,” aldus een verklaring van de organisatie.
De deelnemers spreken van een keerpunt. De komende tijd zal gebruikt worden om de afspraken uit het manifest te concretiseren en als één stem op te treden richting nationale overheden en internationale instellingen.
